O podziale władz i oddzieleniu Kościoła od państwa. Uwagi na temat rezygnacji prezydent Węgier
Abstrakt
Rezygnacja węgierskiej prezydent w lutym 2024 r. okazała się nie tylko kwestią polityczną. Sprowokowała również do postawienia ważnych pytań z zakresu prawa konstytucyjnego. Dotyczą one takich spraw, jak: parlamentaryzm, podział władz, odpowiedzialność polityczna oraz oddzielenie Kościoła od państwa. Niniejszy artykuł zawiera analizę teoretyczną prowadzącą do odpowiedzi na pytanie o przyczyny rozbieżności pomiędzy rzeczywistością polityczną a treścią podręczników do prawa konstytucyjnego. Konstytucjonaliści z reguły interpretują oddzielenie Kościoła od państwa według klucza instytucjonalnego, rozważając relacje pomiędzy różnymi „strukturami”. Autor natomiast proponuje odmienne ujęcie, kierując uwagę na dostrzegany w omawianej sprawie splot funkcji kościelnych i państwowych. W jaki sposób należy oceniać sytuacje, w których przywódcy kościelni są zaangażowani w politykę? W konkluzji stwierdza się, że relacja między prezydentem a rządem zmieniła się znacząco pomimo tego, że tekst Konstytucji pozostał taki sam. Zmiana ta przyniosła efekt w postaci politycznej odpowiedzialności pani prezydent, co jeszcze niedawno nie było nawet brane pod uwagę. Natomiast jeśli chodzi o oddzielenie Kościoła od państwa, jest niewątpliwe, że nie chodzi w nim wyłącznie o kwestie strukturalne, lecz istotne znaczenie mają również relacje personalne.
Słowa kluczowe:
podział władz, Węgry, relacje państwo-kościół, prezydent, odpowiedzialność polityczna, rozdział kościoła i państwaBibliografia
Cepl, Vojtech, Mark Gillis. 1993/1994. „Czech Republic.” East European Constitutional Review 2 (4)/3 (1): 64-68.
Constant, Benjamin. 1836. Cours de politique constitutionnelle. Paris: Didier.
Csink, Lóránt. 2021. „The legal regulations of religious symbols in the public sphere in Hungary.” In: Religious symbols in the public sphere: Analysis on certain Central European countries, ed. Paweł Sobczyk, 73–101. Budapest–Miskolc: Ferenc Mádl Institute of Comparative Law, Central European Academic Publishing. https://doi.org/10.54237/profnet.2021.psrs. (Crossref)
Csink, Lóránt. 2022. „Presidents.” In: Comparative constitutionalism in Central Europe: Analysis on certain Central and Eastern European countries, eds. Lóránt Csink, László Trócsányi, 319–337. Miskolc–Budapest: Central European Academic Publishing. https://doi.org/10.54171/2022.lcslt.ccice. (Crossref)
Duverger, Maurice. 1978. Échec au Roi. Paris: Albin Michel.
Elgie, Robert. 2010. „Semi-presidentialism, cohabitation and the collapse of electoral democracies, 1990–2008.” Government and Opposition 45 (1): 29–49. https://doi.org/10.1 U l/j,1477-7053.2009.01303.x. (Crossref)
Kopecky, Petr, Ania van den Meerkrok-Paszkowska, Marc van den Muyzenberg. 1995. „Hatalom és stabilitás. Az elnöki intézmény négy közép-európai országban.” Társadalmi Szemle 7: 78–86.
Koudelka, Zdenĕk. 2014. „A közvetlen államfőválasztás kérdése a Cseh Köztársaságban.” Közjogi Szemle 7 (1): 17–25.
Kovács, Virág. 2013. „A köztársasági elnök és a végrehajtó hatalom.” In: Az államfő jogállása I, eds. Lóránt Csink, István Szabó, 37–50. Budapest: Pázmány Press.
Linz, Juan J. 1992. „Az elnöki rendszer veszélyei.” Politikatudományi Szemle 1 (1): 142–159.
Petrétei, József. 2013. Magyarország alkotmányjoga II. Államszervezet. Pécs: Kodifikátor Alapítvány.
Petrétei, József. 2018. A köztársasági elnöki intézmény a magyar alkotmányjogban 1989-2014. Pécs: Kodifikátor Alapítvány.
Smailagić, Nedžad. 2020. „Rethinking amnesty and clemency in countries in transition: A comparative analysis of laws and practices in countries of the former Yugoslavia.” In: Executive clemency: Comparative and empirical perspectives, eds. Daniel Pascoe, Andrew Novak, 76–95. New York–London: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780367243586-4. (Crossref)
Sólyom, László. 2009. „A köztársasági elnök szerepe az alapjogok megvédelmezésében.” Iustum Aequum Salutare 5 (2): 83–92.
Taras, Ray. 2003. „Executive leadership: Presidents and governments.” In: Developments in Central and East European politics 3, eds. Stephen White, Judy Batt, Paul G. Lewis, 115–132. New York: Palgrave Macmillan.
Pázmány Péter Catholic University
Professor, Department of Constitutional Law, Faculty of Law and Political Sciences, Pázmány Péter Catholic University, Szentkirályi utca 28, 1088 Budapest, Hungary
https://orcid.org/0000-0002-6098-086XLicencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
- Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
- Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
- Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
- Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji).
- Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).
