Catholic registers and civil status records in Polish lands until the mid-twentieth century
Anna Szyszka
Jan Kochanowski University , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-0333-786X
Jarosław Czerkawski
John Paul II Catholic University of Lublin , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-3594-9385
Abstract
The term “parish registers” includes all books that a Catholic parish is obliged to maintain, typically with the assistance of a parish office. Special attention should be paid to parish registers in which the Catholic Church registers baptisms and records other significant events in the spiritual lives of the faithful. These books also serve as records of parish residents. This paper’s research problem concerns the origins and evolution of the Catholic Church’s practice of keeping registry books and how this practice was taken over by registry offices in Poland after World War II, resulting in the books being treated as civil status records. The authors analyse the development of the practice of keeping Catholic registers and the legal norms that regulate civil status record keeping. The historical overview highlights the state administration’s takeover of tasks related to civil status registration previously performed by religious organisations. Furthermore, the authors examine pastoral and legal regulations in force within the Catholic Church, employing a legal and dogmatic approach to analyse legal norms adopted by state regarding civil status regulation. The approach taken to solve the research problem involved explaining the key concepts; outlining the origins, history, and methods of keeping parish registers; and presenting legal solutions for transferring vital records to civil status records. After World War II, the legislation was introduced that made it possible to determine the content of a civil status record based on information from parish registers. Consequently, the authorities responsible for maintaining civil status records took over the parish registers held in Catholic parishes and these registers became part of the civil registry office’s resources.
Keywords:
birth certificate, marital status, parish, parish registers, Catholic ChurchReferences
Adamczyk, Jerzy. 2016. ,,Księgi parafialne w świetle obowiązujących przepisów”. Wrocławski Przegląd Teologiczny 24(2): 167–184. (Crossref)
Bączkowicz, Franciszek. 1958. Przepisy wydane przez księży biskupów polskich o prowadzeniu ksiąg parafialnych: ochrzczonych, bierzmowanych, małżeństw i zmarłych oraz księgi stanu dusz. W: Prawo kanoniczne. Podręcznik dla duchowieństwa. Dodatek. T. 2. Opole: Wydawnictwo Diecezjalne Św. Krzyża w Opolu.
Bodio, Joanna. 2023. „Uwagi o trybie postępowania o uzgodnienie płci”. Gdańskie Studia Prawnicze 1: 113–132. (Crossref)
Dacewicz, Leonarda, Joanna Chomko, Robert Szymula. 2020. Księgi metrykalne chrztów Kościoła rzymskokatolickiego Dekanatu Białostockiego z II połowy XIX wieku. Treść i struktura metryk. Alfabetyczne spisy imienne. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Dworzaczek, Włodzimierz. 1959. Genealogia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Gołaczyński, Jacek. 2015. ,,Akta stanu cywilnego w prawie cywilnym i postępowaniu cywilnym”. Prawo Mediów Elektronicznych 1: 3–7.
Gondorek, Kazimierz, Antonina Ustowska. 1991. Prawo o aktach stanu cywilnego. Komentarz. Przepisy wykonawcze i związkowe. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
Hrynicki, Wojciech M. 2016. ,,Organizacja rejestracji stanu cywilnego w Polsce w ujęciu historycznym”. Ius Novum 4: 358–374.
Hochleitner, Janusz. 2002. ,,Sakrament chrztu w Warmii w potrydenckiej liturgii i zwyczajach”. Studia Warmińskie 39: 281–295.
Jougan, Alojzy. 1958. Słownik kościelny łacińsko-polski. Poznań: Wydawnictwo Świętego Wojciecha.
Knosala, Ernest. 2004. Rozważania z teorii nauki administracji. Tychy: Śląskie Wydawnictwa Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Nauk Społecznych.
Kotecki, Radosław. 2009. ,,Rejestracja metrykalna wiernych w świetle potrydenckiego ustawodawstwa Kościoła katolickiego. Szczególne uwzględnienie prawodawstwa diecezji chełmińskiej, gnieźnieńskiej, płockiej i włocławskiej”. Nasza Przeszłość 112: 135–179. (Crossref)
Kotowicz, Bartosz, Angelika Kurzawa, Bartłomiej Opaliński. 2022. Prawo o aktach stanu cywilnego. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer Polska, LEX/el.
Kracik, Jan. 1990. ,,Chrzest w staropolskiej kulturze duchowej”. Nasza Przeszłość 74: 182–206. (Crossref)
Krasowski, Krzysztof. 1988. Związki wyznaniowe w II Rzeczypospolitej. Studium historycznoprawne. Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Krukowski, Józef (red.). 2005. Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego. T. 2. Poznań: Pallotinum.
Kurpas, Józef. 1961. ,,Początki ksiąg metrykalnych”. Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne 1–2: 5–42. (Crossref)
Łukasiewicz, Jakub, Rafał Łukasiewicz. 2021. Prawo rodzinne. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Majer, Piotr. 2023. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz. Warszawa: Wolter Kluwer Polska.
Marzoa, Angel, Jorge Miras, Rafael Rodríguez-Ocaña (red.). 2002. Comentario exegético al Código de Derecho Canónico. Pamplona.
Moskal, Tomasz. 2005. ,,Historia ksiąg metrykalnych kościoła katolickiego na ziemiach polskich”. Archiwariusz. Biuletyn Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu 1: 53–83.
Osajda, Konrad, Maciej Domański, Jerzy Słyk (red.). 2023. Prawo o aktach stanu cywilnego. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
Smyczyński, Tadeusz. 2014. Prawo rodzinne i opiekuńcze. Warszawa: C.H. Beck.
Strzebinczyk, Jerzy Franciszek. 2013. Prawo rodzinne. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Truszkowski, Bartosz Kamil. 2022. Prawo o aktach stanu cywilnego w II Rzeczypospolitej. Jedno państwo, pięć reżimów prawnych. Białystok. http://hdl.handle.net/11320/15662 [dostęp: 2.03.2025].
Wojewoda, Michał. 2014. ,,Kilka uwag o definicji stanu cywilnego w nowej ustawie Prawo o aktach stanu cywilnego”. Metryka 2: 17–37.
Jan Kochanowski University
Dr hab., Department of Administrative Law and Administration Sciences, Institute of Legal Sciences, Jan Kochanowski University, ul. Żeromskiego 5, 25-369 Kielce, Poland
https://orcid.org/0000-0002-0333-786XJohn Paul II Catholic University of Lublin
Rev. dr hab., Department of Detailed Catechetics and Contemporary Forms of Transmission of the Faith, Institute of Theological Studies, John Paul II Catholic University of Lublin, Aleje Racławickie 14; 20-950 Lublin, Poland
https://orcid.org/0000-0002-3594-9385
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
- According to the Act of 4 February 1994 on copyright and related rights, the author of a publication transfers to the publisher the proprietary copyright of his or her work in all fields of exploitation known on the date of concluding an agreement with the publisher.
- Texts submitted for publication in Studia z Prawa Wyznaniowegocannot infringe the copyright of third parties. The author declares the originality of his or her publication when completing a declaration and signing a publishing agreement.
- Authors are permitted to post the publisher's version of their work online (e.g. in institutional repositories, academia.edu, researchgate.net or on their website) after its initial publication in this journal.
- With the consent of the editors, texts published in Studia z Prawa Wyznaniowego can be republished in other publications (provided that their original place of publication is acknowledged).
- This is an open access journal which means that all content is freely available without charge to the user or his/her institution. Users are allowed to read, download, copy, distribute, print, search, or link to the full texts of the articles, or use them for any other lawful purpose, without asking prior permission from the publisher or the author.
