The guarantees for the religious upbringing of children in Polish law
Ryszard Sztychmiler
University of Warmia and Mazury in Olsztyn , Polandhttps://orcid.org/0000-0001-6441-3291
Abstract
This article addresses the question of the sufficiency of the guarantees for religious upbringing in current Polish law. Parents have a natural right to take action in shaping the psychological, mental, spiritual, moral, philosophical and religious development of their children. This is rightly reflected in the Polish constitutional regulations, which prevent imposing patterns of upbringing and shaping children’s attitudes and convictions against the will of their parents. Likewise, the provisions of the international agreements for the protection of human rights are usually not confined to general guarantees of the freedom of thought, conscience and religion of every person. They often protect parents’ rights over their children’s moral and religious upbringing. The Polish primary and secondary legislation in line with these standards. Irrespective of their religion, everyone is ensured the opportunity to receive religious education at school. It can thus be concluded that the right of parents to the religious upbringing of their children is afforded relatively broad protection in Poland. Its possible limitations may be due to improper application of the law. This issue, however, deserves a separate analysis.
Keywords:
religious upbringing, religious freedom, human rights, law on religion, religious educationReferences
Banaszak, Bogusław. 2009. Konstytucja RP. Komentarz. Warszawa: C.H. Beck.
Czuryk, Małgorzata. 2013. Ochrona prawa rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami religijnymi i filozoficznymi w systemach edukacji publicznej państw członkowskich Unii Europejskiej. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej.
Dobkowski, Jarosław. 2018. „Zakres działania wspólnot religijnych w sferze administracji publicznej ze szczególnym uwzględnieniem spraw małżeństwa i rodziny”. W: Prawo w służbie małżeństwu i rodzinie. Księga jubileuszowa dedykowana ks. prof. dr. hab. Ryszardowi Sztychmilerowi z okazji 70. rocznicy urodzin, red. Mieczysław Różański, Justyna Krzywkowska, Magdalena Rzewuska, 153–164. Olsztyn: Wydział Prawa i Administracji UWM.
Grześkowiak, Alicja. 1991. „Religia w szkole a prawa człowieka”. W: Nauczanie religii w szkole w państwie demokratycznym, red. Józef Krukowski, 41–51. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Grześkowiak, Alicja. 1994. „Konkordat a prawo do religii”. W: Prawda o konkordacie, red. Wojciech Góralski, 59–68. Częstochowa: „Niedziela”.
Kędziora, Paweł. 2015. „Wychowanie religijne a nauczanie religii w szkołach publicznych”. W: Wychowanie religijne i moralne, red. Mieczysław Różański, Ryszard Sztychmiler, 147–156. Olsztyn: Wydział Prawa i Administracji UWM.
Krajczyński, Jan. 2005. „Wychowanie dziecka w prawie kanonicznym, polskim i wspólnotowym”. Studia z Prawa Wyznaniowego 8: 163–189.
Kroczek, Piotr. 2013. Wychowanie. Optyka prawa polskiego i prawa kanonicznego. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II.
Krukowski, Józef. 1991. „Stanowisko Kościoła katolickiego w sprawie nauczania religii w szkołach”. W: Nauczanie religii w szkole w państwie demokratycznym, red. Józef Krukowski, 7–24. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Krukowski, Józef. 2000. Kościół i państwo. Podstawy relacji prawnych. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Krukowski, Józef. 2003. „Ochrona wolności myśli, sumienia i religii dziecka”. Roczniki Nauk Prawnych 13/2: 5–18.
Krukowski, Józef. 2008. Polskie prawo wyznaniowe. Warszawa: Wolters Kluwer.
Lach, Izabela. 2016. Dziecko jako podmiot wolności sumienia i wyznania. Warszawa: C.H. Beck.
Lubowicki, Kazimierz (oprac.). 1999. Posoborowe dokumenty Kościoła katolickiego i małżeństwie i rodzinie. Kraków: Wydawnictwo M.
Łączkowski, Wojciech. 1991. „Stanowisko Trybunału Konstytucyjnego w sprawie legalności instrukcji MEN dotyczących powrotu nauczania religii do szkoły w roku szkolnym 1990/91”. W: Nauczanie religii w szkole w państwie demokratycznym, red. Józef Krukowski, 69–83. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Mezglewski, Artur. 2000. „Usunięcie i przywrócenie nauczania religii do szkół”. W: Katecheza dzisiaj. Problemy prawne i teologiczne, red. Waldemar Janiga, Artur Mezglewski, 97–108. Krosno – Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne w Sandomierzu.
Mezglewski, Artur. 2009. Polski model edukacji religijnej w szkołach publicznych. Aspekty prawne. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Mezglewski, Artur. 2011. „Podstawowe formy uzewnętrzniania przekonań religijnych”. W: Artur Mezglewski, Henryk Misztal, Piotr Stanisz, Prawo wyznaniowe, 94–98. Warszawa: C.H. Beck.
Michalski, Jarosław. 2006. „Jakie wychowanie religijne w epoce ponowoczesnej?”. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Socjologia Wychowania 16: 49–60.
Milerski, Bogusław. 2009. „Edukacja religijna w szkole neutralnej światopoglądowo”. W: Pro bono Reipublicae. Księga jubileuszowa Profesora Michała Pietrzaka, red. Paweł Borecki, Andrzej Czohara, Tadeusz J. Zieliński, 333–341. Warszawa: LexisNexis.
Misztal, Henryk. 2000. „Gwarancje prawa międzynarodowego i polskiego w zakresie uprawnień rodziców do religijnego wychowania dzieci”. Studia z Prawa Wyznaniowego 1: 5–20.
Misztal, Henryk. 2011. „Konstytucyjne gwarancje wolności sumienia i religii”. W: Artur Mezglewski, Henryk Misztal, Piotr Stanisz, Prawo wyznaniowe, 66–73. Warszawa: C.H. Beck.
Pietrzak, Michał. 2010. Prawo wyznaniowe. Warszawa: Wolters Kluwer.
Przyborowska-Klimczak, Anna. 1998. Prawo międzynarodowe publiczne. Wybór dokumentów. Lublin: Lubelskie Wydawnictwa Prawnicze.
Sobczyk, Paweł. 2008. „Wolność religijna a nauczanie w szkole”. Prawo Kanoniczne 51/1–2: 211–227. (Crossref)
Stawniak, Henryk. 2007. „Prawa i obowiązki rodziców w kontekście zadań szkoły”. Prawo Kanoniczne 50/3–4: 31–49. (Crossref)
Sztychmiler, Ryszard. 2002. „Ochrona praw człowieka w normach konkordatu polskiego z 1993 roku”. W: Ochrona człowieka w świetle prawa Rzeczypospolitej Polskiej. Materiały z II Międzynarodowej Konferencji Naukowej, Mierki 18–19 października 2001, red. Stanisław Pikulski. Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
Sztychmiler, Ryszard. 2015a. „Komplementarne obowiązki rodziców i państwa względem chrześcijańskiego wychowania dzieci. Rozwój norm od Soboru Watykańskiego II do Kodeksu Prawa Kanonicznego”. W: Wychowanie religijne i moralne, red. Mieczysław Różański, Ryszard Sztychmiler, 13–30. Olsztyn: Wydział Prawa i Administracji UWM.
Sztychmiler, Ryszard. 2015b. „Konstytucyjna ochrona małżeństwa i rodziny a ekspansja gender”. Studia Prawnoustrojowe 27: 227–244.
Warchałowski, Krzysztof. 2007. „Gwarancje prawa do wychowania religijno-moralnego w umowach międzynarodowych”. Studia z Prawa Wyznaniowego 10: 201–208.
Winczorek, Piotr. 2000. Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Warszawa: Liber.
Zubik, Marek (red.). 2008. Wybór dokumentów prawa międzynarodowego dotyczących praw człowieka. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.
University of Warmia and Mazury in Olsztyn
Ks. prof. dr hab., emerytowany profesor Wydziału Prawa i Administracji, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Obitza 1, 10-725 Olsztyn, adwokat przy Metropolitalnym Sądzie Archidiecezji Warmińskiej i prezes Krajowej Izby Adwokatów Kościelnych w Polsce
https://orcid.org/0000-0001-6441-3291License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
- According to the Act of 4 February 1994 on copyright and related rights, the author of a publication transfers to the publisher the proprietary copyright of his or her work in all fields of exploitation known on the date of concluding an agreement with the publisher.
- Texts submitted for publication in Studia z Prawa Wyznaniowegocannot infringe the copyright of third parties. The author declares the originality of his or her publication when completing a declaration and signing a publishing agreement.
- Authors are permitted to post the publisher's version of their work online (e.g. in institutional repositories, academia.edu, researchgate.net or on their website) after its initial publication in this journal.
- With the consent of the editors, texts published in Studia z Prawa Wyznaniowego can be republished in other publications (provided that their original place of publication is acknowledged).
- This is an open access journal which means that all content is freely available without charge to the user or his/her institution. Users are allowed to read, download, copy, distribute, print, search, or link to the full texts of the articles, or use them for any other lawful purpose, without asking prior permission from the publisher or the author.
