Interference with an object of religious worship as a sign of the crime of offending religious feelings in Polish law
Krzysztof Wiak
John Paul II Catholic University of Lublin , Polandhttps://orcid.org/0000-0003-0947-570X
Zuzanna Gądzik
John Paul II Catholic University of Lublin , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-9121-4658
Abstract
The paper addresses the recent issue of interference with an object of religious worship in the context of criminal liability for the crime under Art. 196 of the Penal Code (PC). It is based on events known to the public that have been assessed in the context of criminal liability for such an act (e.g., destruction of the Bible at a concert, dissemination of an image of the Mother of God with a rainbow halo, or the chopping down of a roadside cross). The paper discusses the issue of the protection of religious feelings, which is reflected in the criminalization of conduct consisting in insulting an object of religious worship. In particular, attention is paid to the multifaceted view of what an object of religious worship is, including not only its physical (material) form but also its spiritual (metaphysical) aspect. In this regard, an analysis was carried out to answer the question of whether interfering with a certain symbolism and violating the specific canon in which an object of religious worship is presented can constitute the crime of offending religious feelings. It was assumed that, taking into account the subjective aspect of the crime under Art. 196 PC, criminal liability in this respect is possible. The paper also considers the so-called justification of art, which is supposed to lead to the exclusion of the unlawfulness of behaviours that involve artistic expression and are based on the freedom of expression. The paper employs primarily the dogmatic method, and to a limited extent also the historical method.
Keywords:
offending religious feelings, object of religious worship, freedom of conscience and religion, justification of artReferences
Bieczyński, Mateusz. 2012. “Wolność twórczości artystycznej a granice wolności sumienia i wyznania.” In: Prawne granice wolności sumienia i wyznania, ed. Roman Wieruszewski, Mirosław Wyrzykowski, Lena Kondratiewa-Bryzik, 259–270. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Budyn-Kulik, Magdalena. 2014. “Znieważenie uczuć religijnych – analiza dogmatyczna i praktyka ścigania.” Prawo w Działaniu 19: 100–137.
Cieślak, Wojciech, Jacek Postulski. 2012. “Przestępstwo obrazy uczuć religijnych (art. 196 k.k.). Wybrane problemy w świetle teorii i praktyki sądowej.” In: Państwo prawa i prawo karne. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla. Vol. 2, ed. Piotr Kardas, Tomasz Sroka, Włodzimierz Wróbel. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Cox, Neville. 2017. “Blasphemy and defamation of religion following ‘Charlie Hebdo’.” In: Blasphemy and freedom of expression. Comparative, theoretical and historical reflections after the Charlie Hebdo massacre, ed. Jeroen Temperman, András Koltay, 53–84. Cambridge: Cambridge University Press. (Crossref)
Demenko, Anna. 2016. “Wypowiedź jako czynność sprawcza – na przykładzie znieważenia przedmiotu czci religijnej”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 78(4): 137–149. (Crossref)
Dziwisz, Stanisław. 2019. Ochrona uczuć religijnych w polskim prawie karnym. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Filar, Marian. 2010. In: Kodeks karny. Komentarz, ed. Marian Filar. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Filar, Marian, Marcin Berent. 2016. In: Kodeks karny. Komentarz, ed. Marian Filar. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Gardocka, Teresa. 2015. “Czy w polskim prawie karnym potrzebny jest kontratyp sztuki?” Palestra 1/2: 24–30.
Gądzik, Zuzanna. 2021a. Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania, Fundacja Instytut Prawa Ustrojowego. https://efektywne-prawo.org.pl/wp-content/uploads/2021/12/Z.-Gadzik-przestepstwa-wobec-wolnosci-sumienia-i-wyznania4.pdf [accessed: 15 May 2022].
Gądzik, Zuzanna. 2021b. Wolność religijna a granice wolności wypowiedzi. Fundacja Instytut Prawa Ustrojowego. https://efektywne-prawo.org.pl/wp-content/uploads/2021/06/Wolnosc-religijna-a-granice-wolnosci-wypowiedzi_dr-Zuzanna-Gadzik_o.pdf [accessed: 15 May 2022].
Górniok, Oktawia. 2001. In: Kodeks karny. Komentarz. Vol. 3, ed. Oktawia Górniok, Stanisław Hoc, Stanisław Przyjemski. Gdańsk: Arche.
Hypś, Sławomir. 2021. In: Kodeks karny. Komentarz, ed. Alicja Grześkowiak, Krzysztof Wiak. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Janyga, Wojciech. 2013. In: Kodeks karny. Komentarz. Vol. 1: Część szczególna. Art. 117–221, ed. Michał Królikowski, Robert Zawłocki. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Kłączyńska, Natalia. 2014. In: Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, ed. Jacek Giezek. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Kopeć, Mirosław. 2014. “Kontratypy pozaustawowe a zasada trójpodziału władzy.” In: Odpowiedzialność karna artysty za obrazę uczuć religijnych, ed. Filip Ciepły, 222–230. Warszawa: Instytut na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris.
Krajewski, Radosław. 2008. “Ochrona wolności sumienia i wyznania w świetle Kodeksu karego z 1997 r.” Przegląd Sądowy 3: 65–77.
Kroczek, Piotr. 2014. “Kaznodziejstwo w optyce polskiego prawa karnego.” Studia z Prawa Wyznaniowego 17: 71–89. (Crossref)
Kruczoń, Erwin. 2011. “Przestępstwo obrazy uczuć religijnych.” Prokuratura i Prawo 2: 38–59.
Makarska, Małgorzata. 2005. Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania w Kodeksie karnym z 1997 roku. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Małecki, Mikołaj. 2016. “Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2015 r., III KK 274/14.” Orzecznictwo Sądów Polskich 10: 1418–1426.
Paprzycki, Rafał. 2008. “Czy bluźnierca jest przestępcą? Rozważania na temat znamienia ‘przedmiotu czci religijnej’ przestępstwa obrazy uczuć religijnych – art. 196 k.k.” Palestra 5/6: 81–90.
Paprzycki, Rafał. 2015. Prawna ochrona wolności sumienia i wyznania. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Piórkowska-Flieger, Joanna. 2016. In: Kodeks karny. Komentarz, ed. Tadeusz Bojarski. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Pohl, Łukasz, Stanisław Czepita. 2012. “Strona podmiotowa przestępstwa obrazy uczuć religijnych i jego formalny charakter.” Prokuratura i Prawo 12: 72–82.
Pohl, Łukasz, Stanisław Czepita. 2014. “Glosa do uchwały z 29.10.2012 r., I KZP 12/12.” Państwo i Prawo 10: 131–140.
Skwarzyński, Michał. 2016. “Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego w sprawie sygn. akt SK 54/13 w przedmiocie przestępstwa obrazy uczuć religijnych w świetle standardów strasburskich.” Przegląd Prawa Wyznaniowego 8: 115–127.
Sobczak, Jacek. 2021. In: Kodeks karny. Komentarz, ed. Ryszard Stefański. Warszawa: Legalis/el.
Sosnowska, Małgorzata. 2004. “Uwagi o relacji między znieważeniem z art. 216 § 1 a innymi postaciami znieważenia w kodeksie karnym.” Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego 15: 159–181.
Stanisz, Piotr. 2020. Religion and law in Poland. Alphen aan den Rijn: Kluwer Law International.
Strzelecki, Jakub. 2012. “Kryminalizacja obrazy uczuć religijnych – analiza krytyczna.” In: Nauki penalne wobec szybkich przemian socjokulturowych. Księga jubileuszowa Profesora Mariana Filara. Vol. 1, ed. Andrzej Adamski et al., 476–489. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Warecka, Katarzyna. 2019. Matka Boska w tęczowej aureoli. Trybunał w Strasburgu o ochronie uczuć religijnych obywateli w prawie karnym. LEX/el.
Warylewski, Jarosław. 2005. “Pasja czy obraza uczuć religijnych? Spór wokół art. 196 Kodeksu karnego.” In: W kręgu teorii i praktyki prawa karnego. Księga poświęcona pamięci Profesora Andrzeja Wąska, ed. Leszek Leszczyński, Edward Skrętowicz, Zbigniew Hołda, 367–381. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Wąsek, Andrzej. 2003. “Ochrona uczuć religijnych w prawie karnym.” In: Prawo wyznaniowe, ed. Henryk Misztal, Piotr Stanisz, 25–52. Lublin–Sandomierz: Towarzystwo Naukowe KUL, Wydawnictwo Diecezjalne w Sandomierzu.
Wiak, Krzysztof. 2017. “Kryminalizacja obrazy uczuć religijnych w polskim prawie karnym.” In: Pecunia servire debet sed non regere. Księga Jubileuszowa dedykowana Księdzu Profesorowi Stanisławowi Dubielowi, ed. Krzysztof Wiak, Paweł Kaleta, 441–452. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Wojciechowska, Janina. 2012. In: Przestępstwa przeciwko dobrom indywidualnym, ed. Jarosław Warylewski. System Prawa Karnego 10. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Wojciechowski, Janusz. 1997. Kodeks karny. Komentarz i orzecznictwo. Warszawa: Librata.
Wróbel, Włodzimierz. 2006. In: Kodeks karny. Część szczególna. Vol. 2: Komentarz do art. 117-277 K.K., ed. Andrzej Zoll. Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze.
Zieliński, Sebastian. 2017. “Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 października 2015 r. (sygn. akt SK 54/13).” Przegląd Sejmowy 1: 249–255.
John Paul II Catholic University of Lublin
PhD, habil; Professor at John Paul II Catholic University of Lublin, Department of Criminal Law, Faculty of Law, Canon Law and Administration, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, Poland
https://orcid.org/0000-0003-0947-570XJohn Paul II Catholic University of Lublin
PhD; Department of Criminal Law, Faculty of Law, Canon Law and Administration, John Paul II Catholic University of Lublin, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, Poland
https://orcid.org/0000-0002-9121-4658License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
- According to the Act of 4 February 1994 on copyright and related rights, the author of a publication transfers to the publisher the proprietary copyright of his or her work in all fields of exploitation known on the date of concluding an agreement with the publisher.
- Texts submitted for publication in Studia z Prawa Wyznaniowegocannot infringe the copyright of third parties. The author declares the originality of his or her publication when completing a declaration and signing a publishing agreement.
- Authors are permitted to post the publisher's version of their work online (e.g. in institutional repositories, academia.edu, researchgate.net or on their website) after its initial publication in this journal.
- With the consent of the editors, texts published in Studia z Prawa Wyznaniowego can be republished in other publications (provided that their original place of publication is acknowledged).
- This is an open access journal which means that all content is freely available without charge to the user or his/her institution. Users are allowed to read, download, copy, distribute, print, search, or link to the full texts of the articles, or use them for any other lawful purpose, without asking prior permission from the publisher or the author.
