Conclusion of a civil marriage in the religious form in the case of a marriage certificate drawn up in infringement of Article 8 of the Polish Family and Guardianship Code. The approving commentary on the judgment of the Supreme Court of 10 May 2023 (III CZP 71/22)
Katarzyna Woch
John Paul II Catholic University of Lublin , Polandhttps://orcid.org/0000-0003-1176-6135
Abstract
The present commentary analyses the resolution of a panel of seven judges of the Polish Supreme Court of May 10, 2023 (III CZP 71/22). The Court stated that the criteria provided in Article 1 § 2 of the Family and Guardianship Code are of fundamental importance to assess whether a marriage governed by a church’s or other religious organization’s internal law produces the effects of marriage concluded in accordance with Polish law. This means that one of the sine qua non conditions of the conclusion of civil marriage in the religious form – despite the prevailing view on the declaratory nature of civil status records – is drawing up a marriage certificate. When assessing the aforementioned resolution, this paper considers whether it is possible to assign to civil status acts not only a declaratory nature but also, depending on the circumstances, a constitutive character. This paper also addresses the question of the mutual relationship between Articles 1 § 2 and 8 of the Family and Guardianship Code in the context of possibly questioning a civil marriage’s existence in situations wherein the registrar draws up a marriage certificate despite violations of the requirements in the latter provision – particularly when the clergyman has failed to meet the deadline defined in Article 8 § 3. The author approves of the view that the drawing up of the marriage certificate is a necessary condition for the conclusion of civil marriage in the religious form. The regulations under Article 8 of the Family and Guardianship Code should be treated as a special administrative procedure, the violation of which may lead to a refusal to draw up a marriage certificate. However, any shortcomings in this respect cannot in themselves result in the declaration of the nonexistence of a civil marriage.
Keywords:
religious form of concluding marriage, marriage certificate, clergyman, matrimonium non existens, concordat agreementReferences
Abramowicz, Aneta Maria. 2014. „Wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa cywilnego a zasada równouprawnienia związków wyznaniowych”. Studia z Prawa Wyznaniowego 17: 127-149. DOI: https://doi.org/10.31743/spw.5116.
Balwicka-Szczyrba, Małgorzata. 2011. „Zasady biegu 5-dniowgo terminu z art. 8 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego”. W: Przesłanki konieczne zawarcia małżeństwa. Próba systematyzacji zagadnienia w aspekcie wymogów formy religijnej, red. Anna Tunia, 85-93. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Baranowska, Anna Monika. 2014. „Wpis faktu zawarcia małżeństwa kanonicznego do rejestru małżeństw akt stanu cywilnego”. Roczniki Nauk Prawnych 24(1): 123-141.
Biernat, Stanisław, Monika Niedźwiedź. 2012. „Znaczenie prawa międzynarodowego i unijnego dla prawa administracyjnego i administracji publicznej w świetle Konstytucji RP”. W: Konstytucyjne podstawy funkcjonowania administracji publicznej, red. Roman Hauser, Andrzej Wróbel, Zygmunt Niewiadomski, 89-125. System Prawa Administracyjnego 2. Warszawa: C.H. Beck.
Domański, Rafał Andrzej. 2006. „Konstytutywny czy deklaratywny charakter sporządzenia aktu małżeństwa w USC w przypadku małżeństwa konkordatowego”. Państwo i Prawo 3: 86-99.
Gołaczyński, Jacek. 2015. „Akta stanu cywilnego w prawie cywilnym i postępowaniu cywilnym”. Prawo Mediów Elektronicznych 1: 3-6.
Gondorek Kazimierz, Antonina Ustowska. 1991. Prawo o aktach stanu cywilnego: komentarz: przepisy wykonawcze i związkowe. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
Góralski, Wojciech. 1998. Zawarcie małżeństwa konkordatowego w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej.
Góralski, Wojciech. 2013. „Czy art. 10 ust. 1 konkordatu jest niewłaściwie stosowany?”. Państwo i Prawo 12: 99-106.
Jadłowski, Przemysław. 2017. „Naruszenie przez sąd terminu instrukcyjnego w postępowaniu cywilnym jako podstawa odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa”. Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ 10: 170-183.
Kondej, Mikołaj. 2019. „Przełamanie rezultatów wykładni językowej zgodnie z zasadą nadrzędności konstytucji”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 81(3): 39-52. DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2019.81.3.3.
Krajczyński, Jan. 2011. „Swoboda wyboru formy małżeństwa w Polsce”. Ius Matrimoniale 16(22): 143-159. DOI: https://doi.org/10.21697/im.2011.16(22).07.
Krukowski, Józef. 1999. „Zawarcie małżeństwa kanonicznego ze skutkami cywilnymi (art. 10 Konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzeczpospolitą Polską)”. Roczniki Nauk Prawnych 9(1): 221-244.
Krukowski, Józef. 2018. „Konkordat polski 1993/1998: geneza, przedmiot i stosowanie”. Biuletyn Stowarzyszenia Kanonistów Polskich 28(31): 41-59. DOI: https://doi.org/10.32077/bskp.5242.
Mączyński, Andrzej. 2003. „Konkordatowa forma zawarcia małżeństwa”. Rejent 10(150): 127-149.
Mezglewski, Artur. 1999. „Przepisy wprowadzające w życie instytucję małżeństwa konkordatowego”. Roczniki Nauk Prawnych 9(1): 245-265.
Mezglewski, Artur, Anna Tunia. 2007. Wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa cywilnego. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Pęczyk-Tofel, Anna, Marcin Stanisław Tofel. 2007. „Przesłanki zawarcia małżeństwa konkordatowego w świetle przepisów Konstytucji”. Przegląd Sądowy 17(7/8): 58-70.
Pietrzak, Helena. 2011. „Odmowa sporządzenia aktu małżeństwa”. Ius Matrimoniale 16(22): 161-175. DOI: https://doi.org/10.21697/im.2011.16(22).08.
Pulka, Zbigniew. 2012. Podstawy prawa. Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa. Poznań: Wydawnictwo Forum Naukowe Passat– Paweł Pietrzyk.
Smyczyński, Tadeusz. 2002. „Odpowiedzialność odszkodowawcza duchownego z powodu naruszenia prawa przy zawieraniu małżeństwa”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 64(2): 165-177.
Smyczyński, Tadeusz. 2006. „Konstytutywny charakter sporządzenia aktu małżeństwa konkordatowego”. Państwo i Prawo 3: 10-103.
Sobański, Remigiusz. 2003. „Zaświadczenie urzędu stanu cywilnego a przesłanki małżeństwa „konkordatowego”. Państwo i Prawo 5: 30-33.
Stanisz, Piotr. 2011. „Zawarcie małżeństwa w formie wyznaniowej w prawie włoskim”. W: Przesłanki konieczne zawarcia małżeństwa. Próba systematyzacji zagadnienia w aspekcie wymogów formy religijnej, red. Anna Tunia, 177-188. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Steczkowski, Piotr. 2010/2011. „Małżeństwo wyznaniowe w prawie polskim”. Premislia Christiana 14: 53-63.
Szadok-Bratuń, Aleksandra. 2013. Procedura zawierania małżeństwa „konkordatowego” w kontekście polskiego prawa administracyjnego. Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Szadok-Bratuń, Aleksandra. 2018. „Cywilizacja i kanonizacja prawa o aktach stanu cywilnego”. W: Cywilizacja administracji publicznej. Księga jubileuszowa z okazji 80-lecia urodzin prof. nadzw. UWr dra hab. Jana Jeżewskiego, red. Jerzy Korczak, 471-484. Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Szczyrba, Małgorzata. 2003. „Charakter prawny 5-dniowego terminu z art. 8 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego”. Gdańskie Studia Prawnicze 10: 121-131.
Tunia, Anna. 2020. „Wpływ braku rejestracji małżeństwa zawartego w formie wyznaniowej na bezpieczeństwo obrotu prawnego”. Studia z Prawa Wyznaniowego 23: 307-331. DOI: https://doi.org/10.31743/spw.7798.
Wójcik, Joanna. 2016. „Zawity czy instrukcyjny charakter pięciodniowego terminu z art. 8 § 3 ustawy z 25.02.1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Rozważania prawnoporównawcze”. Przegląd Sądowy 5: 105-119.
John Paul II Catholic University of Lublin
Mgr, Katedra Prawa Rzymskiego, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin
https://orcid.org/0000-0003-1176-6135License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
- According to the Act of 4 February 1994 on copyright and related rights, the author of a publication transfers to the publisher the proprietary copyright of his or her work in all fields of exploitation known on the date of concluding an agreement with the publisher.
- Texts submitted for publication in Studia z Prawa Wyznaniowegocannot infringe the copyright of third parties. The author declares the originality of his or her publication when completing a declaration and signing a publishing agreement.
- Authors are permitted to post the publisher's version of their work online (e.g. in institutional repositories, academia.edu, researchgate.net or on their website) after its initial publication in this journal.
- With the consent of the editors, texts published in Studia z Prawa Wyznaniowego can be republished in other publications (provided that their original place of publication is acknowledged).
- This is an open access journal which means that all content is freely available without charge to the user or his/her institution. Users are allowed to read, download, copy, distribute, print, search, or link to the full texts of the articles, or use them for any other lawful purpose, without asking prior permission from the publisher or the author.
