Permissible differentiation between situations of employees based on religion, belief or worldview
Małgorzata Czuryk
University of Warmia and Mazury in Olsztyn , Polandhttps://orcid.org/0000-0003-0362-3791
Abstract
Both believers and non-believers have equal rights in state, political, economic, social and cultural life. Accordingly, discrimination based on religion or religious convictions is prohibited, including within the framework of employment relations. However, in Polish law, an exception to the principle of non-differentiation among employees on the basis of religion, belief or worldview is set out in Article 183b § 4 of the Labour Code: it is not a violation of the principle of equal treatment for churches and other religious organisations, as well as organisations whose ethics are based on religion, beliefs or worldview, to restrict access to employment based on the same if the nature of their activities makes religion, beliefs or worldview a real and decisive professional requirement imposed on an employee, which is proportionate to achieving the legitimate aim of differentiating the situation of that person. This also applies to the requirement for employees to act in good faith and have loyalty towards the ethics of a church, other religious organisations and organisations whose ethics are based on religion, belief or worldview. The purpose of this article is to reflect on the permissibility of differentiating among employees on the basis of religion, belief or worldview. This requires identifying those who are entitled to apply the provision and criteria for its application. It is also necessary to draw attention to the emerging collision between the rights of an individual (the employee) and the rights of churches and other religious organisations and organisations whose ethics are based on religion, belief or worldview (employers) in the employment process and to the ways of resolving this collision. To balance the rights of the parties with the employment relationship and to prevent abuse, it is necessary to ensure that the court is able to verify whether the criteria of the counter-rule have been applied correctly in a specific situation. When resolving conflicts of rights that arise in this regard, courts should consider both the individual rights of employees and the guarantees and rights of churches and other religious and worldview organisations.
Keywords:
churches and other religious organisations, religious freedom, freedom of religion, employee, employer, discrimination, religious discriminationReferences
Abramowicz, Aneta M. 2018. Równouprawnienie związków wyznaniowych w prawie polskim. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Adamska, Jolanta, Jerzy Bieluk, Magdalena Kun-Buczko. 2021. Procedury antymobbingowe i antydyskryminacyjne. Obowiązki pracodawcy. Komentarz praktyczny, orzecznictwo, kwestie odszkodowawcze. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Banaszak, Bogusław. 2009. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Bielecki, Marek. 2014. „Wolność religijna”. W: Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, red. Artur Mezglewski, 513–520. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Ciborowski, Jakub. 2010. „Kontratyp od zasady równego traktowania w zatrudnieniu w podmiotach o charakterze wyznaniowym”. Praca i Zabezpieczenie Społeczne 4: 24–28.
Cupriak, Jakub. 2014. „Związek wyznaniowy”. W: Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, red. Artur Mezglewski, 586–588. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Czuryk, Małgorzata. 2022. „Restrictions on the exercising of human and civil rights and freedoms due to cybersecurity issues”. Studia Iuridica Lublinensia 31(3): 31–43. (Crossref)
Godlewska-Bujok, Barbara, Magdalena Sybilska-Bonicka. 2018. „Uwagi wstępne”. W: Prawo pracy dla sędziów i pełnomocników, red. Krzysztof Walczak, Marcin Wojewódka, 1–26. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Góral, Zbigniew. 2021. „Różne oblicza dyskryminacji w zatrudnieniu – uwagi wstępne”. W: Różne oblicza dyskryminacji w zatrudnieniu, red. Joseph Roger Carby-Hall, Zbigniew Góral, Aneta Tyc, 21–46. Warszawa: Wolters Kluwer.
Hajn, Zbigniew. 2017. „Pracodawca”. W: Indywidualne prawo pracy. Część ogólna, red. Grzegorz Goździewicz, 144–192. Warszawa: Wolters Kluwer.
Kamela, Paweł. 1997. „O pojęciu światopoglądu”. Studia Iuridica 34: 25–32.
Karpiuk, Mirosław, Tomasz Włodek. 2020. „Wygaśnięcie mandatu wójta na skutek skazania na karę grzywny za niedopełnienie obowiązków z zakresu zarządzania kryzysowego. Glosa do wyroku Sądu Rejonowego w P. z dnia 18 kwietnia 2019 r. (II K 1164/14)”. Studia Iuridica Lublinensia 1: 273–290. (Crossref)
Korus, Paweł. 2023. „Komentarz do art. 18 (3b) Kodeksu pracy”. W: Kodeks pracy. Komentarz, red. Arkadiusz Sobczyk, 74–78. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Kucharski, Olgierd, Paweł Wolnicki. 2019. „Prawo kościołów i innych związków wyznaniowych do żądania od kandydata na pracownika danych osobowych o jego wyznaniu lub religii”. Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej 26(2): 121–134. (Crossref)
Mielczarek, Marcin A. 2021. „Zakaz dyskryminacji w zatrudnieniu ze względu na religię i wyznanie”. W: Różne oblicza dyskryminacji w zatrudnieniu, red. Joseph Roger Carby-Hall, Zbigniew Góral, Aneta Tyc, 289–309. Warszawa: Wolters Kluwer.
Misztal, Henryk, Piotr Stanisz. 2010. „Wolność wyznania a symbole religijne w życiu publicznym «państwa świeckiego»”. Annales Canonici 6: 37–55.
Ożóg, Michał. 2017. „Noszenie chusty islamskiej w miejscu pracy a prawa i wolności innych podmiotów prawa. Rozważania na kanwie wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 14 marca 2017 r. w sprawach: Samira Achbita przeciwko G4S Secure Solutions (C-157/15) oraz Asma Bougnaoui przeciwko firmie Micropole (C-188/15)”. Studia z Prawa Wyznaniowego 20: 307–334. https://doi.org/10.31743/spw.269. (Crossref)
Pietrzak, Michał. 2013. Prawo wyznaniowe. Warszawa: LexisNexis.
Pisarczyk, Łukasz, Marcin Wujczyk. 2021. „Pojęcie równego traktowania i dyskryminacji”. W: Indywidualne prawo pracy. Część szczegółowa, red. Małgorzata Gersdorf, Krzysztof Rączka, 44–51. Warszawa: Wolters Kluwer.
Plisiecki, Marek. 2014. „Wyznaniowe osoby prawne”. W: Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, red. Artur Mezglewski, 548–553. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Sanetra, Walerian. 2017. „Charakter prawny stosunku pracy”. W: Indywidualne prawo pracy. Część ogólna, red. Grzegorz Goździewicz, 28–69. Warszawa: Wolters Kluwer.
Stanisz, Piotr. 2004. „Zakaz dyskryminacji ze względu na religię lub światopogląd w dyrektywie Rady Unii Europejskiej z 27 listopada 2000 r.”. Studia z Prawa Wyznaniowego 7: 19–36.
Stanisz, Piotr. 2005. „Wspólnotowy zakaz dyskryminacji w zatrudnieniu ze względu na religię lub światopogląd”. Przegląd Sejmowy 1: 43–56.
Tomaszewska, Monika. 2022. „Art. 18(3(b))”. W: Kodeks pracy. Komentarz. Tom 1: Art. 1–93, red. Krzysztof W. Baran. Warszawa: Wolters Kluwer. LEX
Wacław, Łukasz. 2021. „Wyjątki od zakazu dyskryminacji ze względu na religię lub przekonania w zatrudnieniu pracowniczym na gruncie art. 4 dyrektywy 2000/78/WE”. Studia z Prawa Wyznaniowego 24: 473–493. https://doi.org/10.31743/spw.11567. (Crossref)
Warchałowski, Krzysztof. 2004. „Ochrona prawa do wolności religijnej w prawie traktatowym Unii Europejskiej”. Studia z Prawa Wyznaniowego 7: 5–18.
Wujczyk, Marcin. 2017. „Podmioty prawa pracy”. W: System prawa pracy. Część ogólna, red. Krzysztof W. Baran, 434–458. Warszawa: Wolters Kluwer.
Zarzycki, Zdzisław. 2014. „Tryb nabywania osobowości prawnej przez kościelne osoby prawne w Polsce”. W: Kościoły i inne związki wyznaniowe w służbie dobru wspólnemu, red. Wacław Uruszczak, Katarzyna Krzysztofek, Maciej Mikuła, 71–89. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Zieliński, Tadeusz J. 2007. „Pojęcie religii, wyznania, związku wyznaniowego i kościoła w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”. Prawo i Religia 1: 29–53.
University of Warmia and Mazury in Olsztyn
Dr hab., prof. UWM, Katedra Prawa Pracy i Prawa Socjalnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, al. Warszawska 98, 10-702 Olsztyn
https://orcid.org/0000-0003-0362-3791
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
- According to the Act of 4 February 1994 on copyright and related rights, the author of a publication transfers to the publisher the proprietary copyright of his or her work in all fields of exploitation known on the date of concluding an agreement with the publisher.
- Texts submitted for publication in Studia z Prawa Wyznaniowegocannot infringe the copyright of third parties. The author declares the originality of his or her publication when completing a declaration and signing a publishing agreement.
- Authors are permitted to post the publisher's version of their work online (e.g. in institutional repositories, academia.edu, researchgate.net or on their website) after its initial publication in this journal.
- With the consent of the editors, texts published in Studia z Prawa Wyznaniowego can be republished in other publications (provided that their original place of publication is acknowledged).
- This is an open access journal which means that all content is freely available without charge to the user or his/her institution. Users are allowed to read, download, copy, distribute, print, search, or link to the full texts of the articles, or use them for any other lawful purpose, without asking prior permission from the publisher or the author.
