Lokalizacja cmentarza wyznaniowego w świetle przepisów prawa polskiego o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
Katarzyna Starzecka
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-7938-6695
Abstrakt
Kościoły i inne związki wyznaniowe w Polsce mają zagwarantowane prawo do posiadania i zakładania cmentarzy, co stanowi jeden ze sposobów prowadzenia ich misji. Teren, na którym ma zostać założony cmentarz, zgodnie z przepisami dotyczącymi planowania i zagospodarowania przestrzennego, musi zostać przeznaczony na ten cel. Zakładanie cmentarzy, zgodnie z ustawą o gospodarce nieruchomościami stanowi cel publiczny. Przepisy prawa polskiego przewidują dwa sposoby lokalizacji inwestycji celu publicznego, mianowicie w drodze decyzji w sprawie lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Są to dwa zupełnie odmienne tryby, wydawane w drodze dwóch odmiennych procedur. W przypadku decyzji organ nie może odmówić jej wydania po spełnieniu przez wnioskodawcę określonych warunków, ani też uzależniać jej wydania od spełnienia warunków nieprzewidzianych przepisami prawa. Natomiast w procedurze uchwalania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego organ gminy, korzystając z tzw. władztwa planistycznego, ma większą swobodę w ustalaniu przeznaczenia terenu i rozmieszczaniu inwestycji. Choć lokalizacja cmentarzy w drodze decyzji w sprawie lokalizacji inwestycji celu publicznego jest niezgodna z ustawą o cmentarzach i chowaniu zmarłych, była trybem powszechnie stosowanym w praktyce wielu gmin. Pomimo braku legalności takiego postępowania, należy stwierdzić że jest ono nie tylko bardziej przychylne związkom wyznaniowym, ale stanowi pełniejszą gwarancję realizacji ich praw. Przedmiotem niniejszego opracowania jest ustalenie kwestii obligatoryjności miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla lokalizacji cmentarzy wyznaniowych, ocena obowiązującego stanu prawnego w tym zakresie, oraz rozstrzygnięcie o dopuszczalności skargi na bezczynność organu w przedmiocie nieuchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w sprawie lokalizacji cmentarza wyznaniowego.
Słowa kluczowe:
cmentarz wyznaniowy, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego , inwestycja celu publicznego, skarga na bezczynność organu, relacje Państwo – Kościół, związek wyznaniowyBibliografia
Adamowicz L., Budownictwo sakralne i kościelne. Cmentarze wyznaniowe, w: Prawo wyznaniowe, red. H. Misztal, Lublin 2000.
Dębiński A., Sacrilegium w prawie rzymskim, Lublin 1995.
Insadowski H., Kościelne prawo pogrzebowe, Włocławek 1930.
Kalinowski A., Cmentarze. Ewolucja przepisów w kościelnym ustawodawstwie kodeksowym XX wieku, Pelplin 2001.
Kijowski M., Prawo wyznaniowe a prawo cmentarne. W 50. rocznicę obowiązywania ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, w: Prawo wyznaniowe w Polsce (1989-2009). Analizy–dyskusje–postulaty, red. D. Walencik, Katowice–Bielsko-Biała 2009.
Kowalski H., Loca sacra, sancta et religiosa. Terminologia miejsc świętych, w: Sympozja Kazimierskie poświęcone kulturze świata późnego antyku i wczesnego chrześcijaństwa, t. 5, Miejsca święte w epoce późnego antyku, red. B. Iwaszkiewicz-Wronikowska, D. Próchniak, Lublin 2005.
Kręc M., Glosa do Wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 lutego 2008 r., sygn. II OSK 16II/07, „Przegląd Prawa Wyznaniowego” 2011, t. 3.
Krukowski J. ,Warchałowski K., Polskie prawo wyznaniowe, Warszawa 2000.
Krukowski J., Miejsca i czasy święte, w: Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. III/2, red. J. Krukowski, Pallottinum 2011.
Kwaśniak P., Plan miejscowy w systemie zagospodarowania przestrzennego, Warszawa 2011.
Kuryłowicz M., Prawo i obyczaje w starożytnym Rzymie, Lublin 1994.
Matan A., Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. B. Dolnicki, Lex nr 8439.
Mezglewski A., Misztal H., Stanisz P., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2008.
Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2010.
Piszcz-Czapla M., Prowadzenie działalności gospodarczej na cmentarzach wyznaniowych przez osoby prawne Kościoła Katolickiego, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2011, t. 14.
Rakoczy B., Ustawa o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Polsce. Komentarz, Oficyna 2008.
Rudnicki S., Prawo do grobu. Zagadnienia cywilistyczne, Kraków 1999.
Sitarz M., Słownik prawa kanonicznego, Warszawa 2004.
Wierzbowski B., Glosa do Wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 lutego 2008 r., sygn. II OSK 16II/07, „Przegląd Prawa Wyznaniowego” 2010, t. 2.
Wilk J., Glosa do wyroku NSA z dnia 11 października 2011 r., II OSK 1390/11, Lex, el., 2012.
Wilk J., Glosa do wyroku WSA z dnia 2 grudnia 2009 r., II SA/Go 805/09, Lex, el., 2012.
Wójcik W., Prawo o miejscach i czasach świętych, Sandomierz 1956.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin
https://orcid.org/0000-0001-7938-6695Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
- Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
- Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
- Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
- Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji).
- Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).
