Wyłączenie osoby duchownej z ryczałtu. Glosa krytyczna do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 kwietnia 2016 r. (II FSK 491/14)
Tomasz Rakoczy
Polskie Towarzystwo Prawa Wyznaniowego , Polskahttps://orcid.org/0000-0001-5820-5437
Abstrakt
Jak wynika z przepisu art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, podmiotem obowiązku podatkowego są osoby duchowne spełniające łącznie dwa warunki, którymi są: pełnienie funkcji duszpasterskich (wskazanych w ustawie) oraz osiąganie przychodów z opłat otrzymywanych w związku z pełnieniem takich funkcji. Dokonując ścisłej interpretacji, należy przyjąć, że osoba duchowna, która nie uzyskuje (w sposób stały) dochodu w związku z pełnieniem funkcji duszpasterskiej, nie mieści się w hipotezie powołanego przepisu i nie podlega opodatkowaniu, nawet jeśli taką funkcję faktycznie sprawuje. W opisanej sytuacji znajdują się osoby duchowne, będące członkami instytutów zakonnych, po złożeniu ślubu ubóstwa. Prawo kanoniczne pozbawia je zdolności nabywania dóbr, zgodnie z zasadą, iż „cokolwiek nabywa zakonnik, nabywa klasztor”. Krytycznie należy więc ocenić komentowany wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 kwietnia 2016 r. (II FSK 491/14). Przyjęto w nim, że zakonny ślub ubóstwa nie pozbawia zakonnika prawa do uzyskiwania dochodów osobistych, a jedynie wiąże się z (nieistotnym dla prawa podatkowego) zobowiązaniem, aby uzyskane przez niego środki zostały przekazane instytutowi zakonnemu. Jak twierdzi autor, w omawianym przypadku normy prawa kanonicznego trzeba bowiem traktować jako niezbędne uzupełnienie przepisów prawa polskiego.
Słowa kluczowe:
prawo kanoniczne, prawo podatkowe, osoba duchowna, duchowny, ślub ubóstwa, zryczałtowany podatek dochodowyBibliografia
Bartosiewicz, Adam, Ryszard Kubacki. 2011. Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Brzeziński, Bogumił. 2008. Wprowadzenie do prawa podatkowego. Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”.
Brzeziński, Bogumił. 2017. Prawo podatkowe. Zagadnienia teorii i praktyki. Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”.
Karbownik, Henryk. 1995. Ofiary iura stolae na ziemiach polskich w latach 1285–1918: studium historycznoprawne. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Krzemiński, Marcin. 2005. „Znaczenie prawa kanonicznego dla określenia sposobu reprezentacji kościelnych osób prawnych. Glosa do wyroku SN z dnia 27 lipca 2000 r., IV CKN 88/00”. Prawo Bankowe 10: 20–30.
Kucia-Guściora, Beata. 2017. „Zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów osób duchownych. W: Prawo podatkowe, red. Paweł Smoleń, Wanda Wójtowicz, 396–397. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Lewandowski, Paweł. 2019. „Iura stolae offerings according to the 1983 Code of Canon Law and the polish particular legislation”. Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 16: 171–186. DOI 10.32084/sawp.2019.14.1-11.
Marzoa, Ángel. 2011. „Ofiary mszalne”. W: Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz, red. Piotr Majer, 711–718. Kraków: Wolters Kluwer Polska.
Morawski, Lech. 2014. Zasady wykładni prawa. Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”.
Pietrzak, Michał. 2006. „Prawo kanoniczne w polskim systemie prawnym”. Państwo i Prawo 8: 16–31.
Radecki, Gabriel. 2006. „Glosa do Wyroku SN z dnia 24 marca 2004, IV CK 108/03”. Przegląd Sądowy 1: 134–140.
Rakoczy, Bartosz. 2003. „Glosa do Wyroku SN z dnia 27 lipca 2000, IV CKN 88/00”. Orzecznictwo Sądów Polskich 9: 491–495.
Rakoczy, Bartosz. 2005. „Glosa do Wyroku SN z dnia 24 marca 2004, IV CK 108/03”. Rejent 11: 131–144.
Rakoczy, Bartosz. 2021. „Cywilnoprawne skutki zrzeczenia się dóbr przez zakonnika w polskim prawie cywilnym. Zarys problemu”. Studia z Prawa Wyznaniowego 24: 171–184. (Crossref)
Rincón-Pérez, Tomás. 2011. „Instytuty życia konsekrowanego i stowarzyszenia życia apostolskiego”. W: Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz, red. Piotr Majer, 536–538. Kraków: Wolters Kluwer Polska.
Stanisz, Piotr. 2011a. „Opodatkowanie przychodów osób duchownych”. W: Artur Mezglewski, Henryk Misztal, Piotr Stanisz, Prawo wyznaniowe, 295–303. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Stanisz, Piotr. 2011b. „Podstawy polskiego prawa wyznaniowego”. W: Artur Mezglewski, Henryk Misztal, Piotr Stanisz, Prawo wyznaniowe, 48–88. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Stanisz, Piotr. 2011c. „Zwolnienia podatkowe i celne kościelnych osób prawnych”. W: Artur Mezglewski, Henryk Misztal, Piotr Stanisz, Prawo wyznaniowe, 252–260. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Strugała, Radosław. 2021. „Art. 11 [Pełna zdolność]”. W: Kodeks cywilny. Komentarz, red. Edward Gniewek, Piotr Machnikowski. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Tunia, Anna. 2015. Recepcja prawa wewnętrznego związków wyznaniowych w prawie polskim. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Wiśniewski, Jarosław. 2022. „Podatek dochodowy od osób fizycznych”. W: Meritum. Podatki 2022, red. Aleksander Kaźmierski, 148–190. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Zubert, Bronisław. 1990. Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r. T. 2, cz. 3. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
Polskie Towarzystwo Prawa Wyznaniowego
Ks. dr hab. Członek zwyczajny Polskiego Towarzystwa Prawa Wyznaniowego.
https://orcid.org/0000-0001-5820-5437Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
- Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
- Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
- Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
- Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji).
- Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).
