Refleksje nad protestancką jurysprudencją kościelną na Węgrzech. Metodologiczne podstawy badań nad prawem kościołów protestanckich w perspektywie dogmatyki prawa i historii prawa publicznego
Szilvia Köbel
Károli Gáspár University of the Reformed Church in Hungary , Węgryhttps://orcid.org/0000-0002-7725-1460
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest zarysowanie kierunków badań nad prawem kościelnym oraz – w szerszym ujęciu – nad jurysprudencją dotyczącą Kościołów protestanckich, ze szczególnym uwzględnieniem Kościoła Reformowanego na Węgrzech. Uwaga skierowana jest na różne nieeksplorowane obszary, aspekty i źródła prawa kościołów protestanckich. Realizując cele artykułu, wykorzystano dwa podstawowe podejścia metodologiczne: historycznoprawne w perspektywie prawa publicznego oraz dogmatyczno-prawne. Obie te metodologie są ze sobą nierozerwalnie związane ze względu na rolę, jaką Kościoły odgrywały w historii prawa. Przykłady przywołane w artykule pokazują, że oba podejścia uzupełniają się i wymagają się nawzajem. Ich łączne zastosowanie pozwala na precyzyjniejsze ujęcia oraz ułatwia interpretację współczesnych zagadnień prawa kościelnego.
Słowa kluczowe:
protestantyzm, Kościół Reformowany, dogmatyka prawa, wolność sumienia i religii, wspólnota religijna, kościół, państwo, suwerenność, relacje państwo-kościółInstytucje wspierające:
This study was prepared within the framework of the faculty research project Protestantism and Law, Faculty of Law, Károli Gáspár University of the Reformed Church in Hungary, 2022–2024. Research project leader: Szilvia Köbel.Bibliografia
Balogh, Margit. 1996. “A demokratizálódás kudarca(i) (1945–1956).” In: Magyarország a XX. században, ed. István Kollega-Tarsoly, 287–302. Szekszárd: Babits Kiadó. https://mek.oszk.hu/02100/02185/html/260.html [accessed: 31 May 2025].
Berkmann, Burkhard J. 2021. The Internal Law of Religions. Introduction to a Comparative Discipline. London–New York: Routledge. (Crossref)
Bihari, Ottó. 1984. Államjog. Budapest: Tankönyvkiadó Vállalat.
Bonhoeffer, Dietrich. 1966. Navolging. Utrecht: Ten Have.
Chronowski, Nóra. 2022. Alkotmányosság három dimenzióban. Budapest: TK Jogtudományi Intézet. https://jog.tk.hu/uploads/files/ChronowskiNora_Alkotmanyossag_harom_dimenzioban.pdf [accessed: 31 May 2025].
Csiky, Kálmán. 1908. “Az egyház jogi fogalma”. Sárospataki Református Lapok 6: 52–88.
Csizmadia, Andor. 1966. A magyar állam és az egyházak jogi kapcsolatainak kialakulása és gyakorlata a Horthy-korszakban. Budapest: Akadémiai Kiadó.
Dekker, Wim. 2015. Tegendraads en bij de tijd: verder in het spoor van Bonhoeffer. Utrecht: Boekencentrum.
Gyetvai, Péter. 1938. A vallás körüli felségjogok (jura circa sacra) a magyar közjogászoknál és kánonistáknál. Budapest: Élet-nyomda.
Hörk, József. 1903. Magyar Protestáns Egyházjog. Pozsony-Budapest: Stampfel Károly pub.
Kováts, István J. 1942. Egyházjogtan. Negyedik félév. Budapest: Budapesti Református Theologiai Akadémia Kurzustára.
Köbel, Szilvia. 2005. „Oszd meg és uralkodj!’ A pártállam és az egyházak. Budapest: Rejtjel.
Köbel, Szilvia. 2017. “Szocialista főkegyúri jog.” In: Rubicon online plusz 4. https://old.rubicon.hu/magyar/nyomtathato_verzio/szocialista_fokegyuri_jog/ [accessed: 31 May 2025].
Köbel, Szilvia. 2019. “A ‘szolgáló egyház’ törvénykönyve. Az államszocializmus hatása a református egyházalkotmányra és a református egyházi törvényekre.” Glossa Iuridica 3–4: 165–185.
Köbel, Szilvia. 2023. “‘Szeretett magyar népünk…’ szocializmust építő munkája támogatására…: Az 1967. évi református zsinati törvények margójára.” In: Küzdelem a lelkekért. Pártállam és egyházak a hosszú hatvanas években, eds. Kristóf Erdős, Rita Szuly, Gábor Tabajdi, Bernadett Diera Wirthné, 277–305. Budapest: Nemzeti Emlékezet Bizottáságnak Hivatala.
Orbán, Sándor. 1960. “Az állam és a katolikus egyház megállapodása (1950).” Historical Review 2–3: 281–309. https://tti.abtk.hu/images/kiadvanyok/folyoiratok/tsz/tsz1960_2-3/orban.pdf [accessed: 31 May 2025].
Károli Gáspár University of the Reformed Church in Hungary
Dr. habil., PhD, associate professor, Department of Constitutional Law and Ecclesiastical Law, Institute of Public Law, Faculty of Law, Károli Gáspár University of the Reformed Church in Hungary, Viola u. 2-4, 1042 Budapest, Hungary
https://orcid.org/0000-0002-7725-1460Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
- Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
- Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
- Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
- Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji).
- Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).
