Analiza prawna przypadku bpa Edwarda Janiaka w kontekście filmu „Zabawa w chowanego” Marka i Tomasza Sekielskich
Michał Skwarzyński
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-4357-8035
Abstrakt
Niniejsza analiza koncentruje się na kilku kluczowych zagadnieniach dotyczących przypadku ks. bpa Edwarda Janiaka, rozważanych w kontekście filmu Marka i Tomasza Sekielskich pt. „Zabawa w chowanego”. Punkt wyjścia stanowi określenie obowiązków hierarchy, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa polskiego i prawa kanonicznego, w związku z powzięciem przez niego informacji o przypadkach pedofilii podległych mu duchownych. Kolejne fragmenty analizy odnoszą się odpowiednio do rzetelności warstwy faktograficznej filmu, dokonanych w nim naruszeń obowiązujących przepisów i możliwości ochrony prawnej bpa Janiaka, a także pozaprawnych aspektów podjęcia przez niego aktywnej obrony. Przeprowadzone rozważania prowadzą do wniosku, że w omawianym filmie zafałszowano nie tylko chronologię zdarzeń, ale i rzeczywistość prawną. Natomiast wybór bpa Janiaka na negatywnego bohatera „Zabawy w chowanego” wynikał nie tyle z racji merytorycznych, ile raczej z faktu dysponowania nagraniami jego wypowiedzi, które można było w filmie wykorzystać.
Słowa kluczowe:
zwalczanie pedofilii, Kościół Katolicki, dziennikarstwo, prawo kanoniczneBibliografia
Andrejew, Igor, Witold Świda, Władysław Wolter. 1973. Kodeks Karny z komentarzem. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
Balcerzak, Michał. 2008. „Prawo do obrony a ochrona małoletnich pokrzywdzonych przed wtórną wiktymizacją. Glosa do wyroku ETPC z dnia 19 czerwca 2007 r., 21508/02”. Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa 1: 175-182.
Banaś-Grabek, Marta, Bartłomiej Gadecki, Joanna Karnat, Aneta Łyżwa, Rafał Łyżwa. 2020. Kodeks karny. Część szczególna. Art. 148-251. Komentarz. Warszawa: Legalis.
Bojarski, Tadeusz. 2016. Kodeks karny. Komentarz. Warszawa: LEX.
Buchała, Kazimierz. 1999. Kodeks karny, cześć szczególna. Komentarz tom II. Kraków: Zakamycze.
Chaciński, Jacek. 2004. Prawa podmiotowe a ochrona dóbr osobistych. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Dohnalik, Jan. 2015. „Prawo kanoniczne wobec nadużyć seksualnych duchownych względem dzieci i młodzieży”. Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka 1(14): 50-66.
Domaszk, Arkadiusz. 2012. „Reakcja Kościoła na nadużycia seksualne wobec nieletnich ze strony duchownych”. Seminare. Poszukiwania Naukowe 31: 69-86.
Gardocki, Lech. 2020. Przestępstwa przeciwko państwu i dobrom zbiorowym. System prawa karnego, tom 8. Warszawa: Legalis.
Garlicki, Leszek 2004. Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu. Warszawa: Liber.
Garlicki, Leszek. 2010. „Komentarz do art. 9 Konwencji”. W: Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Tom I. Komentarz do artykułów 1-18, red. Leszek Garlicki, 550-582. Warszawa: C.H. Beck.
Gniewek, Edward. 2004. Kodeks cywilny. Komentarz, tom I. Warszawa: C.H. Beck.
Kierski, Michał. 2018. „Jednokrotne przesłuchanie pokrzywdzonego w trybie art. 185a k.p.k. – zasada czy wyjątek?” Prokuratura i Prawo 11: 87-97.
Konarska-Wrzosek, Violetta. 2018. Kodeks karny. Komentarz. Warszawa: LEX.
Kordasiewicz, Bogudar. 1983. „Ochrona czci w prawie karnym i prawie cywilnym”. Studia Prawnicze 2: 140-152.
Kulesza, Witold. 1984. Zniesławienie i zniewaga. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
Mazowiecka, Lidia (red.). 2012. Wiktymizacja wtórna. Geneza, istota i rola w przekształcaniu polityki traktowania ofiar przestępstw. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Mazurkiewicz, Dariusz. 2018. „Prewencja nadużyć seksualnych wobec małoletnich w kanonicznym polskim prawodawstwie partykularnym”. Studia Paradyskie 28: 45-68.
Orzeszyna, Krzysztof, Michał Skwarzyński, Robert Tabaszewski. 2020. Prawo międzynarodowe praw człowieka. Warszawa: C.H. Beck.
Radwański, Zbigniew. 2005. Prawo cywilne – cześć ogólna. Warszawa: C.H. Beck.
Resich, Zbigniew (red.). 1972. Kodeks cywilny. Komentarz, tom I. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
Sadomski, Jacek. 2003. Naruszenie dóbr osobistych przez media. Warszawa: Instytut Wymiaru Sprawiedliwości.
Skwarzyński, Michał. 2008. „Charakter prawny art. 213 kodeksu karnego”. Prokuratura i Prawo 7-8: 198-208
Skwarzyński, Michał. 2009. „Odpowiedzialność dziennikarza za naruszenie dóbr osobistych”. W: Ogólnopolski Zjazd Cywilistów Studentów – 45 lat kodeksów cywilnych, red. Jan J. Skoczylas, 59-70. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Skwarzyński, Michał. 2014. „Prawo człowieka do obrony a postępowanie wykroczeniowe w Polsce”. W: Straż gminna jako organ kontroli ruchu drogowego, red. Artur Mezglewski, 103-121. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Skwarzyński, Michał. 2018. „Ochrona przed nierównym traktowaniem spółek powołanych przez osoby prawne związków wyznaniowych w europejskim systemie praw człowieka”. Przegląd Sejmowy 2: 71-88.
Skwarzyński, Michał. 2019. „Spowiedź jako przedmiot ochrony prawa człowieka do wolności sumienia i religii spowiednika”. W: Prawo do prywatności w Kościołach i innych związkach wyznaniowych. Od tajemnicy duszpasterskiej do ochrony danych osobowych, red. Tadeusz J. Zieliński, Michał Hucał, 223-238. Warszawa: Wydawnictwo ChAT.
Stefanicki, Robert. 2004. „Kryterium konieczności wprowadzonych ograniczeń wolności wypowiedzi w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka”. Przegląd Sądowy 7-8: 3-25.
Stefański, Ryszard. 2020. Kodeks karny. Komentarz. Warszawa: Legalis.
Szymczak, Mieczysław. 1989. Słownik języka polskiego, tom II. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Wąsek, Andrzej (red.). 2004. Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, t. I. Warszawa: C.H. Beck.
Winiarz, Jan (red.). 1980. Kodeks cywilny z komentarzem. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Wolter, Aleksander, Jerzy Ignatowicz, Krzysztof Stefaniuk. 2001. Prawo cywilne. Zarys części ogólnej. Warszawa: LexisNexis.
Wójcik, Jerzy. 2014. Kryminologia. Współczesne aspekty. Warszawa: LEX.
Zoll, Andrzej. 2013. Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz. Warszawa: LEX.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Dr, Katedra Praw Człowieka i Prawa Humanitarnego, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin
https://orcid.org/0000-0002-4357-8035Licencja
- Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
- Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
- Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
- Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji).
- Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).
