Rasistowski komponent przestępstw islamofobicznych. Analiza zrewidowanego zalecenia nr 5 dotyczącego ogólnej polityki Europejskiej Komisji przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji
Filip Ciepły
John Paul II Catholic University of Lublin , Polskahttps://orcid.org/0000-0002-1124-7389
Abstrakt
Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na tendencję przenoszenia przez instytucje europejskie kategorii przestępstw islamofobicznych z normatywnego kontekstu ochrony wolności religijnej, przysługującej wszystkim grupom wyznaniowym, do obszaru zapobiegania i zwalczania rasizmu, gdzie myślą przewodnią jest ochrona mniejszości. Punktem wyjścia podjętych rozważań, a zarazem zasadniczą ilustracją zmiany koncepcji kryminalizacji zachowań islamofobicznych w instytucjach europejskich, jest zrewidowane zalecenie nr 5 dotyczące ogólnej polityki Europejskiej Komisji przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji (ECRI). Artykuł zawiera prezentację pojęcia islamofobii, założeń aksjologicznych i politycznych zalecenia nr 5 oraz typów zachowań kwalifikowanych przez ECRI jako akty nienawiści stanowiące przejawy anty-muzułmańskiego rasizmu, które powinny podlegać penalizacji. Odnosi się też do potencjalnych systemowych skutków implementacji tych zaleceń, zwracając uwagę, że przeakcentowanie polityki antyrasistowskiej wobec potrzeby powszechnej ochrony wolności religijnej może naruszać zasadę równości w prawie w odniesieniu do innych religii, a zwłaszcza chrześcijaństwa, a nawet samą wolność religijną.
Słowa kluczowe:
islamofobia, prawo karne, rasizm, wolność religijna, przestępstwa z nienawiści, mowa nienawiściBibliografia
Asad, Talal. 2017. „Terroryzm”. Praktyka Teoretyczna 26(4): 118–151. DOI: https://doi.org/10.14746/prt.2017.4.5. (Crossref)
Bayrakli, Enes, Farid Hafez (red.). 2020. European Islamophobia Report 2019. Istanbul: SETA. Foundation for Political, Economic and Social Research, https://www.oic-oci.org/upload/islamophobia/2019/SETA_European_Islamophobia_Report_2019.pdf [dostęp: 7.08.2023].
Beydoun, Khaled A. 2018. „Islamophobia: Toward a legal definition and framework”. W: Countering the Islamophobia industry: Toward more effective strategies, 28–39. Atlanta, GA: The Carter Center, https://www.cartercenter.org/resources/pdfs/peace/conflict_resolution/countering-isis/cr-countering-the-islamophobia-industry.pdf [dostęp: 19.03.2024],
Bhatti, Tabetha. 2021. Defining Islamophobia: A contemporary understanding of how expressions of Muslimness are targeted. London: Muslim Council of Britain, https://mcb.org.uk/wp-content/uploads/2022/11/FULL-SPREAD-IslamophobiaReport_020321_compressed.pdf [dostęp: 10.08.2023].
Bishop, Tyler i in. 2021. Exploring alternative approaches to hate crimes. [Stanford–New York]: Stanford Law School Law and Policy Lab, Brennan Center for Justice New York University School of Law, https://law.stanford.edu/wp-content/uploads/2021/06/Alternative-to-Hate-Crimes-Report_v09-final.pdf [dostęp: 5.08.2023].
Burgoński, Piotr. 2021. „Zmiany w polityce antyrasistowskiej Unii Europejskiej w latach 2000–2020”. Rocznik Integracji Europejskiej 15: 135–153. DOI: https://doi.org/10.14746/rie.2021.15.9. (Crossref)
Ciepły, Filip. 2019. „Penalizacja mowy nienawiści – kontekst polityczny i normatywny”. W: Wolność słowa. Współczesne wyzwania w perspektywie prawnoporównawczej, red. Grzegorz Blicharz, Maciej Delijewski, 391–445. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości.
Copsey, Nigel, Janet Dack, Mark Littler, Matthew Feldman. 2013. Anti-Muslim hate crime and the far right. [Middlesbrough]: The Centre for Fascist, Anti-Fascist and Post-Fascist Studies at Teesside University, https://tellmamauk.org/wp-content/uploads/2013/07/antimuslim2.pdf [dostęp: 7.08.2023]. (Crossref)
Elsheikh, Elsadig, Basima Sisemore, Natalia Ramirez Lee. 2017. Legalizing Othering: The United States of Islamophobia. Research Report. [Berkeley]: Haas Institute UC Berkeley, https://belonging.berkeley.edu/sites/default/files/haas_institute_legalizing_othering_the_united_states_of_islamophobia.pdf [dostęp: 7.08.2023].
Frańczuk, Magdalena. 2014. „Koncepcja regulacji sharia zones w wybranych krajach Unii Europejskiej”. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie 7(931): 111–124. (Crossref)
Jones, Stephen H., Amy Unsworth. [b.d.]. The dinner table prejudice: Islamophobia in contemporary Britain. [Birmingham]: University of Birmingham, https://www.birmingham.ac.uk/documents/college-artslaw/ptr/90172-univ73-islamophobia-in-the-uk-report-final.pdf [dostęp: 7.08.2023].
Kettani, Houssain. 2010. „Muslim population in Europe: 1950 – 2020”. International Journal of Environmental Science and Development 1(2): 154–164. (Crossref)
Mahmood, Azka. 2021. Countering and dismantling Islamophobia: A comprehensive guide for individuals and organizations. [Washington, D.C.–Dearborn, MI]: Institute for Social Policy and Understanding, https://www.ispu.org/wp-content/uploads/2021/04/ISPU_RapidResponse-Report-5.pdf?x46312 [dostęp: 7.08.2023].
Ministère de la Justice. [2023]. Preventing Racism and Intolerance. Handbook of Practices to Better Fight Against Racism and Intolerance, https://www.gouvernement.fr/sites/default/files/contenu/piece-jointe/2019/03/handbook_of_practices_print_appendix-compressed.pdf [dostęp: 7.08.2023].
Phillips, Trevor, John Jenkins, Martyn Frampton. 2019. On Islamophobia: The problem of definition. London: Policy Exchange, https://policyexchange.org.uk/wp-content/uploads/2019/05/On-Islamophobia.pdf [dostęp: 8.08.2023].
Rabiej, Stanisław Jan. 2020. „Islam w Europie – między zagrożeniem a integracją”. Studia Nauk Teologicznych PAN 15: 159–177. DOI: https://doi.org/10.31743/snt.8836. (Crossref)
Starnawski, Marcin. 2017. „Populizm antyislamski a socjalizacja polityczna w kontekście polskim”. Praktyka Teoretyczna 26(4): 62–92. DOI: https://doi.org/10.14746/prt.2017.4.3. (Crossref)
Tazamal, Mobashra, John L. Esposito. 2021. „The Islamophobia industry: How the post-9/11 environment cultivated a network of forces that feed, sustain, and capitalize off anti-Muslim bigotry”. W: The terror trap: The impact of the war on terror on Muslim communities since 9/11, 37–48. The Coalition for Civil Freedoms, The Bridge Initiative, CAGE, the Center for Islam and Global Affairs, the Muslim Justice League, ICNA Council for Social Justice, and United Voices for America, https://bridge.georgetown.edu/wp-content/uploads/2021/10/THE-TERROR-TRAP-FINAL.pdf [dostęp: 9.08.2023].
Werbner, Pnina. 2005. „Islamophobia: Incitement to religious hatred – legislating for a new fear?”. Anthropology Today 21(1): 5–9. (Crossref)
Wolfreys, Jim. 2018. Republic of Islamophobia: The rise of respectable racism in France. Oxford: Oxford University Press.
Zempi, Irene, Neil Chakraborti. 2014. Islamophobia, victimisation and the veil. Basingstoke: Palgrave Macmillan. (Crossref)
John Paul II Catholic University of Lublin
Dr hab. prof. KUL, Katedra Prawa Karnego, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin
https://orcid.org/0000-0002-1124-7389Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
- Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
- Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
- Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
- Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji).
- Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).
