The Idea of a Secular State in Protestantism since the Mid-Seventeenth to the Twentieth Century
Michał Hucał
Christian Theological Academy in Warsaw, , Polandhttps://orcid.org/0000-0001-8446-0570
Abstract
At the beginning the concept of a secular state was absolutely alien for Protestant theologians, and their discussions concerned the degree of dependence of the religious organizations from the state or vice versa, and freedom of religion. The opinions of Protestantism on the secular state throughout history were neither consistent nor immutable, but emphasizing individualism contributed to the development of the protection of individual autonomy, and thus the separation of state and religions. Today, the last Protestant churches having the status of a religious organization actively moving towards dropping the last symbols of a religious state, which took place in the Kingdom of Sweden or are internally subjected to pressure to decide on such a step (eg. The Church of England). The concept of a secular state, devoid of anti-religious features and cooperating with religious organizations in matters of the common good (eg. Diakonia) is widely accepted in Protestantism, including Polish one.
Keywords:
state, secular, protestantism, evangelical, Church-State relations, Law on Religion, religious organizationReferences
Ackermann, Josef. Dietrich Bonhoeffer. Wolność ma otwarte oczy. Poznań: W drodze, 2007.
Ahdar, Rex, Ian Leigh. Religious Freedom in the Liberal State. Oxford – New York: Oxford University Press, 2005.
Althaus, Paul. Die Ethik Martin Luthers. Gütersloh: Gerd Mohn, 1965.
von Balthasar, Hans Urs. The Theology of Karl Barth. San Francisco: Ignatius, 1992.
Barth, Karl. Evangelical Theology. An Introduction. Grand Rapids: Eerdmans, 1979.
Barth, Karl. Rechtfertigung und Recht / Christengemeinde und Bürgergemeinde / Evangelium und Gesetz. Zürich: TVZ, 1998.
Berman, Harold J. Faith and Order. The Reconciliation of Law and Religion. Grand Rapids – Cambridge: Eerdmans, 1993.
Bethge, Eberhard. Dietrich Bonhoeffer, tłum. Bogusław Milerski. Bielsko–Biała: Augustana, 1996.
Borski, Ryszard. „Kościół a państwo w ujęciu ewangelickim”. Teologia i ambona 1 (1994): 15–17.
Czembor, Henryk. „Stosunki Państwo – Kościół w przyszłej Konstytucji Polskiej z punktu widzenia Kościołów Ewangelickich”. Rocznik Teologiczny ChAT 1 (1993): 335.
Doe, Norman. Law and Religion in Europe. A Comparative Introduction. Oxford – New York: Oxford University Press, 2012.
Doe, Norman. The Law of the Church in Wales. Cardiff: University of Wales Press, 2002.
Epting, Karl–Christoph. „Wkład protestantyzmu w budowanie Europy dzisiaj”, tłum. D. Bruncz. Rocznik Teologiczny ChAT 1–2 (2009): 78.
Frey, Christofer. Etyka protestantyzmu. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1991.
Greengrass, Mark. Christendom Destroyed. Europe 1517–1648. London: Penguin UK, 2014.
Gregory, Brad. The Unintended Reformation. How a Religious Revolution Secularized Society. Cambridge – London: Belknap Press, 2012.
Heckel, Johannes. Im irrgarten der Zwei-Reiche-Lehre. München: Kaiser, 1957.
Hintz, Marcin. „Teologia ewangelicka XX wieku wobec państwa – modele, interpretacje”. Rocznik Teologiczny ChAT 1 (2003): 52.
Hucał, Michał. Oddziaływanie brytyjskiej ustawy o prawach człowieka z 1998 r. na Kościół Anglii. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2015.
Izdebski, Hubert. Historia myśli politycznej i prawnej. Warszawa: C.H. Beck, 2001.
Karski, Karol. „Wstęp do Barmeńskiej Deklaracji Teologicznej”. Studia i Dokumenty Ekumeniczne 2 (1994): 86–88.
Lau, Franz. Luthers Lehre von den beiden Reichen. Berlin: Evangelische Verlagsanstalt, 1952.
Łyżwa, Paweł. „Obywatel w teoriach prawa natury”. W: Historia i filozofia praw człowieka, red. Agnieszka Florczak, Bartosz Bolechow. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2006.
Maćkowska, Katarzyna. „O kwestii religijnej w amerykańskich stanach założycielskich”, w: Cuius regio, eius religio, red. Grzegorz Górski, Leszek Ćwikła, Marzena Lipska. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2006.
Małajny, Ryszard M. „Mur separacji” – państwo a kościół w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Katowice: Wydawnictwo UŚ, 1992.
Metaxas, Eric. Bonhoeffer. Prawy człowiek i chrześcijanin przeciwko Trzeciej Rzeszy. Kraków: Salwator, 2012.
Milerski, Bogusław. Religia a słowo. Krytyka religii w ujęciu Dietricha Bonhoeffera i Paula Tillicha. Łódź: Wydawnictwo Ewangelickie Św. Mateusza, 1994.
Moltmann, Jürgen. Politische Theologie – politische Ethik. München–Mainz: Kaiser, 1984.
Ogonowski, Zbigniew. Z zagadnień tolerancji w Polsce XVII wieku. Warszawa: PWN, 1958.
Pietrzak, Michał. „Historia kształtowania się rozdziału kościoła i państwa”. Czasopismo Prawno–Historyczne 1 (1975): 9.
Pietrzak, Michał. Prawo wyznaniowe. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, 2010.
Robak, Piotr. William Penn – reformator i polityk. Warszawa: Semper, 2000.
Sölle, Dorothee. Politische Theologie. Auseinandersetzung mit Rudolf Bultmann. Stuttgart: Kreuz Verlag, 1982.
Szwed, Antoni. „Johna Locke’a koncepcja tolerancji jako reakcja na zasadę «cuius regio, eius religio»”, Roczniki Filozoficzne 4 (2014): 74–75.
Szyszkowska, Maria. Zarys filozofii prawa. Białystok: Temida 2000.
Troeltsch, Ernst. „Soziallehren der Christlichen Kirchen und Gruppen. W: Ernst Troeltsch. Gesammelte Schriften, t. 1. Tübingen: J.C.B. Mohr, 1922.
Turnbull, Michael, Donald McFadyen. The state of the Church and the Church of the State. London: Darton, Longman and Todd, 2012.
Witten, Marsha Grace. All Is Forgiven. The Secular Message in American Protestantism. Princeton: Princeton University Press, 1993.
Zieliński, Tadeusz J. „Purytanizm. Zarys dziejów, ideologii i obyczajów anglosaskiego ruchu reformacyjnego”. Rocznik Teologiczny ChAT 2 (1995): 219–283.
Zieliński, Tadeusz J. Roger Williams. Warszawa: Wydawnictwo Semper, 1997.
Żygadło, Andrzej. Reformacja w Szwecji, Danii i Norwegii. Warszawa: Semper, 2005.
Christian Theological Academy in Warsaw,
Dr, Chrześcijańska Akademia Teologiczna, ul Miodowa 21c, 00-246 Warszawa
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
- According to the Act of 4 February 1994 on copyright and related rights, the author of a publication transfers to the publisher the proprietary copyright of his or her work in all fields of exploitation known on the date of concluding an agreement with the publisher.
- Texts submitted for publication in Studia z Prawa Wyznaniowegocannot infringe the copyright of third parties. The author declares the originality of his or her publication when completing a declaration and signing a publishing agreement.
- Authors are permitted to post the publisher's version of their work online (e.g. in institutional repositories, academia.edu, researchgate.net or on their website) after its initial publication in this journal.
- With the consent of the editors, texts published in Studia z Prawa Wyznaniowego can be republished in other publications (provided that their original place of publication is acknowledged).
- This is an open access journal which means that all content is freely available without charge to the user or his/her institution. Users are allowed to read, download, copy, distribute, print, search, or link to the full texts of the articles, or use them for any other lawful purpose, without asking prior permission from the publisher or the author.
