Premises and procedure for concluding a concordat marriage – law and pragmatics
Anna Tunia
John Paul II Catholic University of Lublin , Polandhttps://orcid.org/0000-0002-7703-0828
Abstract
The subject of the article is an analysis of the legal shape of a concordat marriage in Poland, in particular the nature and mode of implementation of the conditions for its contraction specified by the Concordat and the Family and Guardianship Code. The author indicates the discrepancies between the provisions of these legal acts and between them and the existing pragmatics. The analyses are aimed at assessing the correctness of the legislation related to concordat marriage. The research allows the author to conclude that the provisions regulating the concordat form of contracting a civil marriage have been subject to several amendments aimed at specifying its conditions and procedure and dictated by the changing socio-economic conditions, including the digitization of public administration. The author evaluates these changes positively, but at the same time raises de lege ferenda postulates aimed at making further modifications to some provisions regulating this form of marriage that are still unclear.
Keywords:
concordat marriage, concordat, marriage, law on religion, pragmatics, Polish concordat, Family and Guardianship Code, religious form of civil marriage contractionReferences
Abramowicz, Aneta M. 2018. Równouprawnienie związków wyznaniowych w prawie polskim. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Adamczewski, Witold. 1996. „Uznanie skutków cywilnych małżeństwa kanonicznego w najnowszych umowach konkordatowych”. Ius Matrimoniale 67(1): 169-193. DOI: https://doi.org/10.21697/im.1996.1(6/7).12.
Andrzejewski Marek. 2014. Prawo rodzinne i opiekuńcze. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Basior, Iwona, Alicja Czajkowska, Danuta Sorbian (red.). 2015. Prawo o aktach stanu cywilnego z komentarzem. Przepisy wykonawcze i związkowe oraz wzory dokumentów. Warszawa: Wolters Kluwer.
Borecki, Paweł. 2007. „Zasada równouprawnienia wyznań w prawie polskim”. Studia z Prawa Wyznaniowego 10: 115-159.
Borysiak, Witold. 2014. „Zawarcie małżeństwa przed duchownym kościoła albo innego związku wyznaniowego”. W: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. Jacek Wierciński. LEX/el.
Chauvin, Tatiana, Tomasz Stawecki, Piotr Winczorek. 2021. Wstęp do prawoznawstwa. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Dudek, Dariusz. 2004. „Równouprawnienie Kościołów i innych związków wyznaniowych na tle konstytucyjnych zasad prawa wyznaniowego”. W: Prawo wyznaniowe w systemie prawa polskiego. Materiały I Ogólnopolskiego Sympozjum Prawa Wyznaniowego (Kazimierz Dolny, 14-16 stycznia 2003), red. Artur Mezglewski, 199-225. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Dudziak, Jan. 1994. „Zharmonizowanie kanonicznego prawa małżeńskiego i polskiego prawa rodzinnego w Konkordacie”. W: Rola i znaczenie Konkordatu 1993 r., red. Jan Dyduch, 97-118. Kraków: Oficyna Wydawnicza Papieskiej Akademii Teologicznej „Czuwajmy”.
Gajda, Janusz. 2023. „Zawarcie małżeństwa”. W: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. Krzysztof Pietrzykowski, 91-101. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Góra-Błaszczykowska, Agnieszka. 2011. „Postępowanie dowodowe w sprawach o ustalenie nieistnienia małżeństwa”. W: Przesłanki konieczne zawarcia małżeństwa cywilnego. Próba systematyzacji zagadnienia w aspekcie wymogów formy religijnej, red. Anna Tunia, 63-75. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Góralski, Wojciech. 1996. „Małżeństwo «konkordatowe» (art. 10 ust. 1 umowy Stolicy Apostolskiej i Rzeczypospolitej Polskiej z 1993 r.)”. Ateneum Kapłańskie 1: 60-71.
Góralski, Wojciech. 1998. Zawarcie małżeństwa konkordatowego w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Teologii Katolickiej.
Ignatowicz, Jerzy. 1994. „Nowa forma zawierania małżeństw (art. 10 Konkordatu)”. Przegląd Sejmowy 2: 3-8.
Jancewicz, Zdzisław, 2022. „Bezskuteczny upływ terminu z art. 8 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego a zawarcie małżeństwa konkordatowego”. Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego 17: 89-116. DOI: https://doi.org/10.32084/bsawp.4400.
Jędrejek, Grzegorz. 2019. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany. LEX/el.
Kotowicz, Bartosz, Angelika Kurzawa, Bartłomiej Opaliński. 2022. Prawo o aktach stanu cywilnego. Komentarz. Warszawa: Wolters Kluwer.
Kroczek, Piotr. 2014. „Teoretyczne i praktyczne zagadnienia związane z pięciodniowym terminem na złożenie wniosku do USC w celu rejestracji kanonicznego małżeństwa (art. 10 ust. 1 pkt 3 Konkordatu)”. Annales Canonici 10: 103-118. DOI: https://doi.org/10.15633/acan.1935.
Krukowski, Józef. 1999. „Zawarcie małżeństwa kanonicznego ze skutkami cywilnymi (art. 10 Konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzecząpospolitą Polską)”. Roczniki Nauk Prawnych 9(1): 221-244.
Majer, Piotr. 2014. „Zobowiązanie małżonków do uzyskania skutków cywilnych małżeństwa kanonicznego”. W: Skutki cywilnoprawne małżeństwa kanonicznego ze szczególnym uwzględnieniem prawa w Polsce, Słowacji i Republice Czeskiej, red. Piotr Ryguła, 47-60. Kraków: Wydawnictwo Scriptum.
Mezglewski, Artur. 1999. „Przepisy wprowadzające w życie instytucję małżeństwa konkordatowego”. Roczniki Nauk Prawnych 9(1): 245-265.
Mezglewski, Artur. 2006. „Artykuł 10 konkordatu z 1993 roku w fazach: ratyfikacji, implementacji do prawa polskiego i stosowania w praktyce”. Krakowskie Studia Międzynarodowe 3: 61-68.
Mezglewski, Artur. 2009. „Realizacja przesłanek koniecznych przy zawieraniu małżeństwa w formie wyznaniowej”. W: Pro bono Reipublicae. Księga Jubileuszowa Profesora Michała Pietrzaka, red. Paweł Borecki, Andrzej Czohara, Tadeusz J. Zieliński, 325–332. Warszawa: LexisNexis.
Mezglewski, Artur. 2011. „Katalog przesłanek koniecznych zawarcia małżeństwa cywilnego w formie wyznaniowej”. W: Przesłanki konieczne zawarcia małżeństwa cywilnego w formie wyznaniowej. Próba systematyzacji zagadnienia w aspekcie wymogów formy religijnej, red. Anna Tunia, 11–22. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Mezglewski, Artur, Anna Tunia. 2007. Wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa cywilnego. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Osuchowska, Marta. 2010. „Świadek kwalifikowany – duchowny obecny przy zawieraniu małżeństwa wyznaniowego ze skutkami cywilnymi w świetle przepisów wewnętrznych kościołów i innych związków wyznaniowych oraz przepisów prawa państwowego”. W: Prawo państwowe a prawo wewnętrzne związków wyznaniowych. Pamiętniki VII Zjazdu Katedr i Wykładowców Prawa Wyznaniowego, Gniezno 11-12 IX 2010, red. Krzysztof Krasowski, Małgorzata Materniak-Pawłowska, Maksymilian Stanulewicz, 125-135. Poznań: Wydawnictwo Ars boni et aequi.
Osuchowska, Marta.2011. „Pojęcie duchownego w świetle przepisów o wyznaniowej formie zawarcia małżeństwa cywilnego”. Państwo i Prawo 7/8: 67-79.
Pawluk, Tadeusz. 2000. Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. 3: Prawo małżeńskie. Olsztyn: Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne.
Rapacz, Józef. 1998. „Zwyczajna forma zawarcia małżeństwa według Kodeksu Jana Pawła II”. Prawo Kanoniczne 41(1/2): 239-258.
Smyczyński, Tadeusz. 2002. „Odpowiedzialność odszkodowawcza duchownego z powodu naruszenia prawa przy zawieraniu małżeństwa”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 64(2): 165-177.
Smyczyński, Tadeusz, Marek Andrzejewski. 2022. Prawo rodzinne i opiekuńcze. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Sobański, Remigiusz. 2003. „Zaświadczenie z urzędu stanu cywilnego a przesłanki małżeństwa konkordatowego”. Państwo i Prawo 5: 30-33.
Sobczyk, Paweł. 2004. „Konstytucyjna zasada równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych”. W: Problemy państwa i prawa, red. Feliks Prusak, 21-35. Warszawa: Oficyna Wydawnicza WSM SIG.
Story, Marek. 2019. „Kościół, urząd czy plener – miejsce zawarcia małżeństwa w Polsce”. Annales Canonici 15(2): 101-113. DOI: https://doi.org/10.15633/acan.3588.
Świto, Lucjan, Małgorzata Tomkiewicz. 2018. „Zaświadczenie o braku okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa w procedurze matrimonium per procura”. Studia z Prawa Wyznaniowego 21: 323-343. DOI: https://doi.org/10.31743/spw.202.
Tunia, Anna. 2008a. „Kształtowanie się kanonicznej formy zawarcia małżeństwa”. Roczniki Nauk Prawnych 18(1): 129-159.
Tunia, Anna. 2008b. „Wykonywanie funkcji publicznych przez duchownego w procedurze zawierania małżeństwa cywilnego w formie wyznaniowej”. Przegląd Prawno-Ekonomiczny 1: 33-40.
Tunia, Anna. 2015a. Recepcja prawa wewnętrznego związków wyznaniowych w prawie polskim. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Tunia, Anna. 2015b. „Zakres implementacji przepisów Konkordatu dotyczących zawierania małżeństw cywilnych w formie wyznaniowej do systemu prawa polskiego”. Studia z Prawa Wyznaniowego 18: 215-230. DOI: https://doi.org/10.31743/spw.5090.
Tunia, Anna. 2016. „Podmioty urzędowe procedujące przy zawieraniu małżeństw cywilnych w formie wyznaniowej w przypadku nupturientów pozbawionych wolności”. W: Wolność sumienia i religii osób pozbawionych wolności. Aspekty prawne i praktyczne, red. Jerzy Nikołajew, Konrad Walczuk, 285-298. Warszawa: Wydawnictwo Diecezji Siedleckiej Unitas.
Tunia, Anna. 2017. „Sytuacje niweczące skuteczność oświadczeń woli o zawarciu małżeństwa w demokratycznym państwie prawnym”. Przegląd Prawno-Ekonomiczny 40(3): 22-38.
Tunia, Anna. 2018. „Duchowny jako podmiot administrujący w sprawach z zakresu administracji stanu cywilnego”. Studia z Prawa Wyznaniowego: 21: 7-26. DOI: https://doi.org/10.31743/spw.192.
Tunia, Anna. 2020. „Wpływ braku rejestracji małżeństwa zawartego w formie wyznaniowej na bezpieczeństwo obrotu prawnego”. Studia z Prawa Wyznaniowego 23: 307-331. DOI: https://doi.org/10.31743/spw.7798.
Zakrzewski, Piotr. 2011. „Model zawarcia małżeństwa w prawie polskim a oświadczenia mężczyzny i kobiety jednoczesnego zawarcia małżeństwa w trybie art. 1 § 2 k.r.o.”. W: Przesłanki konieczne zawarcia małżeństwa cywilnego. Próba systematyzacji zagadnienia w aspekcie wymogów formy religijnej, red. Anna Tunia, 23-39. Lublin: Wydawnictwo KUL.
John Paul II Catholic University of Lublin
Dr hab., prof. KUL, Katedra Prawa Wyznaniowego, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin
https://orcid.org/0000-0002-7703-0828License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
- According to the Act of 4 February 1994 on copyright and related rights, the author of a publication transfers to the publisher the proprietary copyright of his or her work in all fields of exploitation known on the date of concluding an agreement with the publisher.
- Texts submitted for publication in Studia z Prawa Wyznaniowegocannot infringe the copyright of third parties. The author declares the originality of his or her publication when completing a declaration and signing a publishing agreement.
- Authors are permitted to post the publisher's version of their work online (e.g. in institutional repositories, academia.edu, researchgate.net or on their website) after its initial publication in this journal.
- With the consent of the editors, texts published in Studia z Prawa Wyznaniowego can be republished in other publications (provided that their original place of publication is acknowledged).
- This is an open access journal which means that all content is freely available without charge to the user or his/her institution. Users are allowed to read, download, copy, distribute, print, search, or link to the full texts of the articles, or use them for any other lawful purpose, without asking prior permission from the publisher or the author.
