Four lessons for limiting the freedom to manifest religion from the COVID-19 pandemic in Poland
Abstract
The unforeseen crisis of the COVID-19 pandemic and the related unprecedented restrictions have led to scholarly debate on the limits of commonly guaranteed freedoms and rights. This article discusses the issues raised in the literature regarding the restrictions imposed by authorities on the freedom to manifest religion during the pandemic and relates them to Polish legislation, drawing four lessons to prevent similar problems in the future. The first lesson is the need to re-establish a proper understanding of the sphere of religious autonomy and to reconsider the division of powers in regulating religious practices in order to prevent a repeat of the mistakes that were made during the pandemic. The second lesson pertains to the need to legislate transparently and provide a clear explanation of the restrictions to avoid the criticisms of arbitrariness and inconsistency that have been levelled at the COVID-19 containment policy. The third lesson is that the restrictions should be framed in the context of a broader policy and with particular attention to the equal treatment of religious and secular activities. This lesson results from an analysis of the doubts about whether the pandemic regulations were discriminatory. The fourth lesson introduces a new model for restricting the freedom to manifest religion, which is based on cooperation with religious organisations and aims to identify proportionate measures to avoid the problems that occurred in the last pandemic.
Keywords:
freedom of religion or belief, pandemic, COVID-19, restrictions on the freedom to manifest religion, religious autonomy, autonomy of religious organizations, autonomy of Church and State, church-state relations, Church-State cooperation, freedom of conscience and religion, autonomy of churches and other religious organisationsReferences
Abramowicz, Aneta M. 2021. „Wolność religijna w czasie pandemii koronawirusa – ocena rozwiązań polskich”. Studia z Prawa Wyznaniowego 24: 255–278. https://doi.org/10.31743/spw.12720. (Crossref)
Bird, Brian. 2022. „COVID-19 and religious freedom in Canada”. Journal of Church and State 64(4): 621–640. https://doi.org/10.1093/jcs/csac066. (Crossref)
Borecki, Paweł. 2012. „Autonomia kościołów i innych związków wyznaniowych we współczesnym prawie polskim”. Studia z Prawa Wyznaniowego 15: 85–109.
Bortkiewicz, Paweł. 2021. „Ograniczanie wolności religijnej w dobie pandemii na wybranych przykładach”. Fides, Ratio et Patria. Studia Toruńskie 14: 9–24. https://doi.org/10.56583/frp.640. (Crossref)
Boutilier, Misha. 2022. „Limiting freedom of religion in a pandemic: The constitutionality of restrictions on religious gatherings in a response to COVID-19”. Alberta Law Review 59(4): 949–999. (Crossref)
Brady, Kathleen A. 2021. „COVID-19 and restrictions on religious worship: From nondiscrimination to Church autonomy”. Fides et Libertas [Special Edition on COVID-19 and Religious Liberty] 26 January: 23-41. https://doi.org/10.5281/zenodo.5701974. (Crossref)
Brzozowski, Wojciech. 2011. Bezstronność światopoglądowa władz publicznych w Konstytucji RP. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Brzozowski, Wojciech. 2020. „Polonia: la libertad religiosa en tiempos de la pandemia del COVID-19”. Revista General de Derecho Canónico y Derecho Eclesiástico del Estado 54.
Brzozowski, Wojciech. 2023. „Autonomia związków wyznaniowych jako zasada ustrojowa i prawo podmiotowe”. Przegląd Prawa Konstytucyjnego 71(1): 27–38. https://doi.org/10.15804/ppk.2023.01.02. (Crossref)
Chmielewski, Mirosław, Małgorzata Nowak-Barcińska, Piotr Stanisz, Justyna Szulich-Kałuża, Dariusz Wadowski (red.). 2022. Komunikacja Kościoła katolickiego w Polsce w okresie pandemii COVID-19: raport z badań interdyscyplinarnych. Kraków: Wydawnictwo „Scriptum”.
Christians, Louis-Leon. 2021. „COVID-19, law and religion in Belgium”. Fides et Libertas [Special Edition on COVID-19 and Religious Liberty] 26 January: 65-70. https://doi.org/10.5281/zenodo.5701980.
Collings, Justin, Stephanie Hall Barclay. 2022. „Taking justification seriously: Proportionality, strict scrutiny, and the substance of religious liberty”. Boston College Law Review 2(63): 453-520.
Consorti, Pierluigi. 2022. „Religious freedom before, during and after COVID-19 between Europe and the member states (a comment to Martinez-Torrón keynote address)”. Stato, Chiese e Pluralismo Confessionale 16(1): 33-35. (Crossref)
D’Alò, Valerio. 2022. „Religious freedom during COVID-19 in Courts’ evaluation”. Stato, Chiese e Pluralismo Confessionale 16(1): 55-71. (Crossref)
Deboer, Michael J., Jeffrey B. Hammond. 2021. „Conflicts between public health measures and religious freedom in a period of pandemic”. Fides et Libertas [Special Edition on COVID-19 and Religious Liberty] 26 January: 142-154. https://doi.org/10.5281/zenodo.5712287.
Dobrzeniecki, Karol, Bogusław Przywora. 2021. „Wnioski z badań”. W: Ograniczenia praw i wolności w okresie pandemii COVID-19 na tle porównawczym: pierwsze doświadczenia, red. Karol Dobrzeniecki, Bogusław Przywora, 481–484. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości.
Durham Jr., Cole. 2021. „The coronavirus, the compelling state interest in health, and religious autonomy”. Fides et Libertas [Special Edition on COVID-19 and Religious Liberty] 26 January: 81-89. https://doi.org/10.5281/zenodo.5712169.
Galimberti, Marco, Tania Pagotto. 2024. „Man shall not live by bread alone? Freedom of worship, COVID-19 and the Courts”. Ecclesiastical Law Journal 26(1): 41–55. https://doi.org/10.1017/S0956618X23000509. (Crossref)
Garlicki, Leszek. 2016. „Komentarz do art. 25”. W: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej: Komentarz. T. 1: Art. 1–29, red. Leszek Garlicki, Marek Zubik, 594–630. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
González-Varas, Alejandro. 2021. „Law, religion, and coronavirus between the United States and the European Union”. Fides et Libertas [Special Edition on COVID-19 and Religious Liberty] 26 January: 71-80. https://doi.org/10.5281/zenodo.5701982.
Hau, Maksymilian. 2022. „COVID-19 restrictions on religious worship: how to ensure effectiveness while respecting religious autonomy?” Stato, Chiese e Pluralismo Confessionale 16(1): 37-53. (Crossref)
Hill, Mark. 2022. „COVID-19, Constitutions, and the Courts: Evaluating the impact of the coronavirus pandemic on religious liberty”. Journal of Church and State 64(4): 702–720. https://doi.org/10.1093/jcs/csac048. (Crossref)
Krzewicki, Jarosław. 2020. „Relacje Kościół–państwo w Polsce wobec COVID-19”. Kościół i Prawo 9(1): 83–100. https://doi.org/10.18290/kip2091-5. (Crossref)
Madera, Adelaide. 2022. „Litigating religious freedom in the time of COVID-19: A comparative analysis”. Journal of Church and State 64(4): 721–31. https://doi.org/10.1093/jcs/csac071. (Crossref)
Maroń, Grzegorz. 2020. „Ograniczanie wolności religijnej w pierwszym okresie pandemii COVID-19 w świetle orzecznictwa amerykańskich sądów”. Studia z Prawa Wyznaniowego 23: 123–151. https://doi.org/10.31743/spw.9772. (Crossref)
Maroń, Grzegorz. 2021. „Polskie prawodawstwo ograniczające wolność religijną w okresie pandemii koronawirusa SARS-CoV-2 a standardy państwa prawa – wybrane zagadnienia”. Przegląd Prawa Publicznego 1: 33-49.
Martínez-Torrón, Javier. 2021. „COVID-19 and religious freedom: Some comparative perspectives”. Laws 10(2): 39. https://doi.org/10.3390/laws10020039. (Crossref)
Martínez-Torrón, Javier. 2022. „State, religion and COVID-19: can religious freedom be guaranteed in exceptional circumstances?”. Stato, Chiese e Pluralismo Confessionale 16(1): 7-31. https://doi.org/10.54103/1971-8543/18818. (Crossref)
Mayer, Jean-François. 2021. „How essential is religion? Meanings and perceptions of religion during the COVID-19 pandemic in Europe”. Fides et Libertas [Special Edition on COVID-19 and Religious Liberty] 26 January: 107-116.
Mezglewski, Artur, Henryk Misztal, Piotr Stanisz. 2011. Prawo wyznaniowe, wyd. 3. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Myszona-Kostrzewa, Katarzyna. 2020. „Wolność uprawiania kultu religijnego w Polsce w czasie zarazy – analiza przypadku”. Studia Iuridica 86: 183–195. https://doi.org/10.31338/2544-3135.si.2020-86.12. (Crossref)
Newman, Dwight. 2021. „COVID-19, state guidance documents on religious services, and the potential of pre-infringement engagement with religious communities”. Fides et Libertas [Special Edition on COVID-19 and Religious Liberty] 26 January: 90-99.
Olszówka, Marcin. 2016a. „Komentarz do art. 25”. W: Konstytucja RP. T. 1: Komentarz do art. 1–86, red. Marek Safjan, Leszek Bosek. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Olszówka, Marcin. 2016b. „Komentarz do art. 53”. W: Konstytucja RP. T. 1: Komentarz do art. 1–86, red. Marek Safjan, Leszek Bosek. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Olszówka, Marcin, Konrad Dyda. 2020. „Analiza konstytucyjności ograniczeń w korzystaniu z wolności religii podczas pandemii koronawirusa w Polsce”. Studia z Prawa Wyznaniowego 23: 441–469. https://doi.org/10.31743/spw.10656. (Crossref)
Ożóg, Michał. 2021. „Zwalczanie chorób zakaźnych w stanie epidemii oraz w stanie klęski żywiołowej a realizacja wolności sumienia i religii w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku i ustawodawstwa”. Studia z Prawa Wyznaniowego 24: 327–357. https://doi.org/10.31743/spw.12997. (Crossref)
Plessis, Georgia Alida du. 2021. „COVID-19 and limitations to the international right to freedom of religion or belief”. Journal of Church and State 63(4): 619–647. https://doi.org/10.1093/jcs/csaa082. (Crossref)
Plessis, Georgia Alida du, Adina Portaru. 2022. „Restrictions to religious worship during COVID-19: A bird’s-eye view of court decisions from selected European countries and the European Court of Human Rights”. Journal of Church and State 64(4): 641–662. https://doi.org/10.1093/jcs/csac047. (Crossref)
Radajewski, Mateusz. 2021. „Stan zagrożenia epidemicznego oraz stan epidemii jako formy prawne ochrony zdrowia publicznego”. Przegląd Legislacyjny 4: 59–86.
Rodrigo Lara, Belén. 2022. „Two years later: A critical analysis of the impact of Spanish law about COVID-19 on religious freedom”. Journal of Church and State 64(4): 683–701. https://doi.org/10.1093/jcs/csac046. (Crossref)
Scharffs, Brett G. 2021. „El coronavirus y la libertad religiosa: Un análisis preliminar de los Estados Unidos”. W: COVID-19 y Libertad Religiosa, red. Javier Martínez-Torrón, Belén Rodrigo Lara, 415–458. Madrid: Iustel
Spryszak, Kamil. 2022. „Znaczenie zaufania obywateli do rządu w kontekście walki z pandemią COVID-19”. W: System ochrony praw człowieka w Polsce w czasie wyzwań pandemicznych, red. Jerzy Jaskiernia, Kamil Spryszak, wyd. 3, 184–191. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Stanisz, Piotr. 2021. „Ograniczenia wolności kultu religijnego w czasie pandemii COVID-19: między konstytucyjnością a efektywnością”. Przegląd Sejmowy 3: 143–165. https://doi.org/10.31268/PS.2021.36. (Crossref)
Storslee, Mark. 2022. „The COVID-19 church-closure cases and the free exercise of religion”. Journal of Law and Religion 37(1): 72–95. https://doi.org/10.1017/jlr.2021.81. (Crossref)
Świto, Lucjan. 2021. „Ograniczenie sprawowania kultu religijnego w czasie epidemii COVID-19 w Polsce. Wymiar prawny”. Roczniki Nauk Prawnych 31(3): 165–185. https://doi.org/10.18290/rnp21313.10. (Crossref)
Trociuk, Stanisław. 2021. Prawa i wolności w stanie epidemii. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Warchałowski, Krzysztof. 2022. „Ograniczenia wolności religijnej podczas pandemii COVID-19 w wybranych państwach Europy. Pierwsze doświadczenia”. Prawo i Więź 4: 13–35. https://doi.org/10.36128/priw.vi38.355.
Wichrowska, Wioletta, Radosław Iłowiecki. 2021. „Epidemia w legislacji – mankamenty procesu tworzenia prawa”. Lingua Legis 1(29): 35–60.
Zieliński, Tadeusz Jacek. 2009. „Niekompetencja religijna władz publicznych jako aspekt zasady bezstronności z art. 25 ust. 2 Konstytucji RP”. W: Bezstronność religijna, światopoglądowa i filozoficzna władz Rzeczypospolitej Polskiej, red. Tadeusz J. Zieliński, 141–170. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie.
University of Warsaw
Mgr, Szkoła Doktorska Nauk Społecznych, Zakład Prawa Wyznaniowego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski, Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warszawa
https://orcid.org/0009-0002-8226-9670License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
- According to the Act of 4 February 1994 on copyright and related rights, the author of a publication transfers to the publisher the proprietary copyright of his or her work in all fields of exploitation known on the date of concluding an agreement with the publisher.
- Texts submitted for publication in Studia z Prawa Wyznaniowegocannot infringe the copyright of third parties. The author declares the originality of his or her publication when completing a declaration and signing a publishing agreement.
- Authors are permitted to post the publisher's version of their work online (e.g. in institutional repositories, academia.edu, researchgate.net or on their website) after its initial publication in this journal.
- With the consent of the editors, texts published in Studia z Prawa Wyznaniowego can be republished in other publications (provided that their original place of publication is acknowledged).
- This is an open access journal which means that all content is freely available without charge to the user or his/her institution. Users are allowed to read, download, copy, distribute, print, search, or link to the full texts of the articles, or use them for any other lawful purpose, without asking prior permission from the publisher or the author.
