Obraza uczuć religijnych a wolność ekspresji: wnioski ze sprawy Aiisy
Abstrakt
Celem niniejszego artykułu jest analiza wybranych aspektów konfliktu między dwoma podstawowymi wartościami: wolnością ekspresji i wolnością religii. W oparciu o tak zwaną sprawę Aiisy (zob. wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 22 lipca 2021 r., Ana Gachechiladze v. Georgia, skarga nr 2591/19) autor proponuje generalne kryteria oceny obrazy uczuć religijnych. Dochodzi do wniosku, że sądy krajowe nie mogą działać jako protektorzy konkretnych grup religijnych i akceptowanych społecznie zasad moralnych, ponieważ to wywoływałoby negatywne skutki i destrukcję krajowego systemu prawnego. Co do zasady, nie można wykluczyć, że obrazy i figury otaczane czcią religijną zostaną użyte w reklamie czy innych formach ekspresji. Oceniając tego typu sprawy, sądy powinny wziąć pod uwagę przede wszystkim kontekst, treść i formę, a zakazy dotyczące określonych form ekspresji powinny być traktowane jako środki o charakterze ostatecznym.
Słowa kluczowe:
wolność ekspresji, wolność religii, uczucia religijne, Ana Gachechiladze v. GeorgiaBibliografia
Ahdar, Rex, Ian Leigh. 2005. Religious freedom in the liberal state. Oxford: Oxford University Press. (Crossref)
Ahdar, Rex. 2008. “The right to protection of religious feelings.” Otago Law Review 4: 629–656.
Cumper, Peter. 2017. “Blasphemy, freedom of expression and the protection of religious sensibilities in twenty-first-century Europe.” In: Blasphemy and freedom of expression: Comparative, theoretical and historical reflection after the Charlie Hebdo massacre, ed. Jeroen Temperman, András Koltay, 137–166. Cambridge: Cambridge University Press. (Crossref)
Dworkin, Ronald. 2006. “The right to ridicule.” New York Review of Books 5.
Hammarberg, Thomas. 2007. “Do not criminalize critical remark against religions.” https://www.coe.int/en/web/commissioner/-/do-not-criminalize-critical-remarks-against-religions [accessed: 20 April 2022].
Howard, Erica. 2018. Freedom of expression and religious hate speech in Europe. London: Routledge. (Crossref)
Jones, Peter. 2011a. “Introduction: Religion and freedom of expression.” Res Publica 17: 1–6. DOI 10.1007/s11158-011-9139-1. (Crossref)
Jones, Peter. 2011b. “Religious belief and freedom of expression: Is offensiveness really the issue?” Res Publica 17: 75–90. DOI 10.1007/s11158-011-9144-4. (Crossref)
Kelly, Richard. 2020. “Has freedom of expression been unduly restricted in Europe regarding religious matters?” Manchester Review of Law, Crime and Ethics 9: 162–213.
Kramer, Mathew H. 2021. Freedom of expression as self-restraint. Oxford: Oxford University Press. (Crossref)
Parmar, Sejal. 2015. “Uprooting ‘defamation of religions’ and planting a new approach to freedom of expression at the United Nations.” In: The United Nations and freedom of expression and information: Critical perspectives, ed. Tarlach McGonagle, Yvonne Donders, 373–427. Cambridge: Cambridge University Press. (Crossref)
Plant, Raymond. 2011. “Religion, identity and freedom of expression”. Res Publica 17: 7–20. (Crossref)
Stanisz, Piotr. 2020. Religion and law in Poland. Alphen aan den Rijn: Wolters Kluwer.
Temperman, Jeroen. 2011. “Freedom of expression and religious sensitivities in pluralist societies: Facing the challenge of extreme speech.” Brigham Young University Law Review 3: 729–756.
Voorhoof, Dirk. 2021. “European Court of Human Rights: Gachechiladze v. Georgia.” https://merlin.obs.coe.int/article/9270 [accessed: 20 April 2022].
Weber, Anne. 2009. Manual on hate speech. Strasbourg: Council of Europe.
Sulkhan-Saba Orbeliani University
Associate Professor of Law and Vice-Rector of Sulkhan-Saba Orbeliani University, Faculty of Law, 3 Kalistrate Kutateladze Str., 0186, Tbilisi, Georgia
https://orcid.org/0000-0003-3269-3924Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
- Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
- Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
- Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
- Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji).
- Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).
