Orzecznictwo austriackiego Sądu Najwyższego w sprawie reprezentacji wyznaniowych osób prawnych Kościoła Katolickiego

Marek Strzała

Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński, , Polska
https://orcid.org/0000-0003-1341-3464


Abstrakt

Austriacki Sąd Najwyższy opowiada się za, występującą również w Polsce, recepcją w państwowym porządku prawnym majątkowego prawa kanonicznego w zakresie reprezentacji wyznaniowych osób prawnych Kościoła Katolickiego. Stąd poglądy i argumentacja zawarta w uzasadnieniach jego orzeczeń zapadłych w stanach faktycznych dotyczących zarządu majątkiem kościelnym ma znaczenie także dla polskiej praktyki.

W latach 1959-2013 zapadło kilkanaście orzeczeń na tle najróżniejszych stanów faktycznych, poczynając od sprzedaży nieruchomości, poprzez oddanie jej w najem lub dzierżawę, po zbycie prawa do łowiska rybnego i zawarcie umowy o pracę. Na kanwie tych zdarzeń, wypowiedziano szereg istotnych poglądów prawnych. Przedmiotem orzeczeń austriackiego Sąd Najwyższego było m.in. znaczenie terminu alienacji (sensu stricto i sensu largo), obowiązek badania przez sąd norm prawa kanonicznego z urzędu, głębokość recepcji norm prawa kanonicznego, możliwość wyrażenia zgody wymaganej prawem kanonicznym per facta concludentia czy samodzielność pełnomocnika uprawnionego do zarządu majątkiem kościelnym. Poruszona została także kwestia autonomiczności kanonicznoprawnej regulacji umowy dzierżawy i najmu względem norm o alienacji.

Prezentowane orzecznictwo zwraca uwagę na liczne problemy związane ze stosowaniem majątkowego prawa kanonicznego w praktyce obrotu. Zarazem wskazuje ono na niebezpieczeństwa z nimi związane i dostarcza szeregu argumentów stronom w ewentualnych postępowaniach sądowych.

Słowa kluczowe:

Kościół Katolicki, prawo kanoniczne, majątek kościelny, alienacja, Austria, Sąd Najwyższy, prawo wyznaniowe, kościoły i związki wyznaniowe, Kodeks Prawa Kanonicznego, związek wyznaniowy, relacje państwo-kościół, prawo cywilne

Beal, John P., James A. Coriden, Thomas J. Green (red.). New commentary on the Code of Canon Law. Mahwah: Paulist Press, 2000.

Koziol, Helmut, Peter Bydlinski, Raimund Bollenberger (red.). Kurzkommentar zum ABGB: Allgemeines bürgerliches Gesetzbuch, Ehegesetz, Konsumentenschutzgesetz, IPR-Gesetz und Europäisches Vertragsstatutübereinkommen. Wien: Springer Verlag, 2007.

Hess, Agnieszka. Państwo a Kościół: doświadczenia austriackie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2003.

Kaleta, Paweł. „Zasady zawierania umowy dzierżawy w Kodeksie prawa kanonicznego z 1983 roku”, Annales Canonici 9 (2013), 119-137.

Krukowski, Józef (red.). Komentarz do kodeksu prawa kanonicznego z 1983 r., T. II/3. Lud Boży. Instytuty życia konsekrowanego i stowarzyszenia życia apostolskiego. Poznań: Pallotinum, 2006.

Rummel, Peter (red.). Kommentar zum Allgemeinen bürgerlichen Gesetzbuch mit IPR-Gesetz, Ehegesetz, Mietrechtsgesetz, Wohnungseigentumsgesetz, Landpachtgesetz, Konsumentenschutzgesetz, Produkthaftungsgesetz, UN-Kaufrecht, t. I. Wien: Manzsche Verlag und Universitätsbuchhandlung, 1990.

Rummel, Peter (red.). Meinhard Lukas, Kommentar zum Allgemeinen bürgerlichen Gesetzbuch mit wichtigen Nebengesetzen und EU-Verordnungen, t. §§ 859-916 ABGB. Wien: Manzsche Verlag und Universitätsbuchhandlung, 2014.

Seikel, Gregor. Umfang, Grenzen und Nachweis der Vertretungsmacht bei privaten und öffentlichen Rechtsträgern in Österreich. Berlin: Duncker & Humblot GmbH, 1998.

Strzała, Marek. „Skuteczność norm prawa kanonicznego w zakresie reprezentacji kościelnych osób prawnych w orzecznictwie Sądu Najwyższego”. W: Prawo państwowe a prawo wewnętrzne związków wyznaniowych. Pamiętnik VII Zjazdu Katedr i Wykładowców Prawa Wyznaniowego, Gniezno 11-12 IX 2010, red. Krzysztof Krasowski, Małgorzata Materniak-Pawłowska, Maksymilian Stanulewicz, 211-221. Poznań: Ars boni et aequi, 2010.

Strzała, Marek. „Ograniczenia reprezentacji wyznaniowych osób prawnych Kościoła Katolickiego”. Krakowski Przegląd Notarialny 2 (2016): 107-138.

Wójcik, Walenty, Józef Krukowski, Florian Lempa, Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r., t. 4. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1987.

Pobierz

Opublikowane
29-12-2017


Strzała, M. (2017). Orzecznictwo austriackiego Sądu Najwyższego w sprawie reprezentacji wyznaniowych osób prawnych Kościoła Katolickiego. Studia Z Prawa Wyznaniowego, 20, 249–265. https://doi.org/10.31743/spw.266

Marek Strzała 
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński,

Dr, Zakład Prawa Kościelnego i Wyznaniowego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński, ul. Gołębia 9, 31-007 Kraków.

https://orcid.org/0000-0003-1341-3464



Licencja

  1. Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
  2. Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
  3. Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
  4. Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji). 
  5. Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).

Inne teksty tego samego autora