References to God in the constitutions of contemporary states. A comparative study
Abstract
The article presents the results of a quantitative and qualitative comparative study of the presence of direct references to God in the constitutions of modern states. References to God appearing in the fundamental laws of nearly two-thirds of the countries of the world differ in their linguistic forms and functions they perform. Most often, they take the form of an invocatio or nominatio Dei in preambles and appear in oaths of office, while they are less frequently included in other constitutional provisions such as those defining official state symbols – national flags, national anthems or emblems. References to God in the fundamental laws do not have a theological dimension, but they are a manifestation of legislators’ responsiveness to the convictions and beliefs of citizens about God. In the author’s opinion, the decision to include, not include or remove a reference to God in a constitution should follow from the evolving importance of the sphere of sacrum for the society of a given state as a political sovereign.
Keywords:
God, constitution, comparative method, cultural dimension of law, Law on Religion, Constitutional Law, axiology of lawReferences
Bała Paweł. 2010. Pod wezwaniem Boga czy Narodu? Religia a ustrój – studium przypadku polskich konstytucji. Warszawa: Wydawnictwo von Borowiecky.
Bała, Paweł. 2011. „Invocatio Dei w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. w perspektywie porównawczej i historycznej”. Studia Erasmiana Wratislaviensia 5: 305-333.
Bar, Wiesław. 2004. „Kwestie wyznaniowe w konstytucjach Ameryki łacińskiej i Karaibów”. W: Prawo wyznaniowe w systemie prawa polskiego. Materiały I Ogólnopolskiego Sympozjum Prawa Wyznaniowego (Kazimierz Dolny, 14–16 stycznia 2003), 158-190, red. Artur Mezglewski. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Berger, Peter. 2008. The Desecularization of the World: Resurgent Religion and World Politics. Washington: Ethics and Public Policy Center.
Borecki, Paweł. 2017. „Znamiona państwa wyznaniowego – uwagi na kanwie dorobku współczesnego konstytucjonalizmu”. Studia z Prawa Wyznaniowego 20: 223-248.
Brining, Margaret, Steven Nock. 1999. „Convenant and Contract”. Regent University Law Review 12: 9-26.
Brzozowski, Wojciech. 2010. Bezstronność światopoglądowa władz publicznych w Konstytucji RP. Warszawa: Wolters Kluwer.
Casanova, José. 2005. Religie publiczne w nowoczesnym świecie. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Derlatka, Marek. 2018. „Konstytucyjność zakazu odmowy świadczenia z art. 138 k.w. – na marginesie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 2018 r., sygn. II KK 333/17”. Prokuratura i Prawo 12: 119-124.
Domingo, Rafael. 2014. „The Metalegal God”. Ecclesiastical Law Journal 16(2): 147-167.
Domingo, Rafael. 2016. God and the Secular Legal System. New York: Cambridge University Press.
Grześkowiak, Alicja. 1996. Imię Boga w Konstytucji. Częstochowa: Tygodnik Katolicki Niedziela.
Henry, Eron. 2018. Constitutionally Religious: What the Constitutions of 180 Countries Say About Religion and Relief. Alexandria: b.w.
Iban, Iván. 2013. „God in Constitutions and Godless Constitutions”. W: Law, Religion, Constitution: Freedom of Religion, Equal Treatment, and the Law, ed. Cole Durham, Ferrari Silvo, Cianitto Cristina, Thayer Donlu, 37-55. Farnham: Ashgate.
Krukowski, Józef. 1996. „«Invocatio Dei» w konstytucjach współczesnych państw demokratycznych. Refleksja w związku z debatą nad projektem Konstytucji RP”. Ethos: Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL 3/4: 202-214.
Łączkowski, Wojciech. 2006. „«Bezstronność» władz publicznych”. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2: 209-219.
Mack, Michelle. 1999. „Religious Human Rights and the International Human Rights Community: Finding Common Ground – Without Compromise”. Notre Dame Journal of Law, Ethics & Public Policy 13(2): 455-497.
Małajny, Ryszard. 2007. „III Rzeczpospolita państwem quasi-wyznaniowym (10 lat obowiązywania konfesyjnych postanowień Konstytucji z 1997 r.”. W: Dziesięć lat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, red. Ewa Gdulewicz, Halina Zięba-Załucka, 184-199. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Mariański, Janusz. 2013. Sekularyzacja. Desekularyzacja. Nowa duchowość. Studium socjologiczne. Kraków: Wydawnictwo Nomos.
Maroń, Grzegorz. 2012. „Instytucja przysięgi głowy państwa w państwach europejskich”. Przegląd Prawa Konstytucyjnego 1: 151-178.
Maroń, Grzegorz. 2014. „Bóg w polskim porządku prawnym”. Przegląd Prawa Wyznaniowego 6: 57-76.
Maroń, Grzegorz. 2015. „Responsywność porządku prawnego wobec tożsamości religijnej obywateli jako czynnik sprzyjający jego społecznej legitymizacji”. Przegląd Prawa Publicznego 7-8: 209-220.
Maroń, Grzegorz. 2017. „Konstytucyjność aktów ceremonialnego deizmu w świetle orzecznictwa sądów USA”. Przegląd Prawa Konstytucyjnego 3: 31-51.
Maroń, Grzegorz. 2018. Integralność religijna sędziego oraz argumentacja religijna w amerykańskim procesie orzeczniczym. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Neo, Jaclyn. 2017. „Express Recognition of Deity in Constitutions”. W: Max Planck Encyclopedia of Comparative Constitutional Law, ed. Rainer Grote, Frauke Lachenmann, Rüdiger Wolfrum. Oxford: Oxford University Press.
Nikołajew, Jerzy. 2015. „Konstytucja Islamskiej Republiki Iranu. Zagadnienia wyznaniowe”. Nurt SVD 2: 191-212.
Schmid, Konrad. 2004. „In the Name of God? The Problem of Religious or Non-religious Preambles to State Constitutions in Post-atheistic Contexts”. Religion in Eastern Europe 24: 19-32.
Temperman, Jeroen. 2010. State-Religion Relationships and Human Rights Law: Towards a Right to Religiously Neutral Governance. Leiden-Boston: Martinus Nijhoff Publishers.
University of Rzeszów
Dr hab., prof. UR, Katedra Nauk Historyczno i Teoretycznoprawnych, Instytut Nauk Prawnych, Uniwersytet Rzeszowski, ul. Grunwaldzka 13, 35-068 Rzeszów
https://orcid.org/0000-0002-3861-9103License
- According to the Act of 4 February 1994 on copyright and related rights, the author of a publication transfers to the publisher the proprietary copyright of his or her work in all fields of exploitation known on the date of concluding an agreement with the publisher.
- Texts submitted for publication in Studia z Prawa Wyznaniowegocannot infringe the copyright of third parties. The author declares the originality of his or her publication when completing a declaration and signing a publishing agreement.
- Authors are permitted to post the publisher's version of their work online (e.g. in institutional repositories, academia.edu, researchgate.net or on their website) after its initial publication in this journal.
- With the consent of the editors, texts published in Studia z Prawa Wyznaniowego can be republished in other publications (provided that their original place of publication is acknowledged).
- This is an open access journal which means that all content is freely available without charge to the user or his/her institution. Users are allowed to read, download, copy, distribute, print, search, or link to the full texts of the articles, or use them for any other lawful purpose, without asking prior permission from the publisher or the author.
