Działalność Funduszu Kościelnego w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w świetle najnowszych badań źródłowych
Recenzja monografii Michała Zawiślaka, Fundusz Kościelny w latach 1950-1989, Lublin: Wydawnictwo „Academicon” 2021, ss. 406
Abstrakt
Działalność Funduszu Kościelnego w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej stanowi ważny element historii stosunków państwo–Kościół. Recenzowana monografia w oparciu o obszerny, a nieprzebadany w znacznej części wcześniej, materiał źródłowy w postaci archiwaliów Urzędu do spraw Wyznań prezentuje realia funkcjonowania Funduszu Kościelnego w okresie 1950–1989. Opracowanie omawia dane, niedostępne w żadnej innej publikacji, dotyczące konkretnych operacji finansowych Funduszu Kościelnego oraz syntetyzuje wiedzę w zakresie przeznaczenia środków Funduszu Kościelnego na określone rodzaje celów. Autor dowodzi m.in. instrumentalnego wykorzystywania środków, którymi dysponował Fundusz Kościelny oraz wydatkowania przez Fundusz Kościelny środków na cele pozaustawowe. Recenzowana książka stanowi kompendium wiedzy o regulacjach dotyczących Funduszu Kościelnego w latach 1950–1989 oraz o jego działalności w tym okresie, cenne zarówno dla Czytelnika poznającego instytucję Funduszu Kościelnego, jak i dla eksperta poszukującego konkretnych, szczegółowych danych.
Słowa kluczowe:
Fundusz Kościelny, finanse publiczne, Kościół a państwo, Polska Rzeczpospolita Ludowa, prawo wyznaniowe, polityka wyznaniowa, Urząd do spraw WyznańBibliografia
Bernaciński, Łukasz. 2017. Finansowanie związków wyznaniowych ze środków publicznych w Polsce. Fundusz kościelny. Łódź: Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie.
Bernaciński, Łukasz. 2019. „Wydatkowanie środków Funduszu Kościelnego w XXI wieku”. Łódzkie Studia Teologiczne 3: 49–60.
Bernaciński, Łukasz, Jakub Wojtasik. 2019. „Beneficjenci dotacji udzielanych z Funduszu Kościelnego w latach 2016–2018”. Gubernaculum et Administratio 1: 89–104. DOI 10.16926/gea.2019.01.06. (Crossref)
Ferfecki, Wiktor. 2018. „Fundusz Kościelny rekordowo wysoki”, Rzeczpospolita 173 (27.07.2018): A5.
Ferfecki, Wiktor. 2020. „Rosną wydatki na księży”, Rzeczpospolita 158 (8.07.2020): A1, A3. (Crossref)
Ferfecki, Wiktor. 2021. „Rekordowe wydatki na księży”, Rzeczpospolita 143 (23.06.2021): A1, A3.
Jakubowski, Tomasz. 2021. „Szczodre transfery każdego roku”. Gazeta Wyborcza 258 (5.11.2021; dodatek „Raport o Polskim Kościele”): 2–3.
Kaleta, Paweł. 2012. „Problemy prawne likwidacji Funduszu Kościelnego”. Studia z Prawa Wyznaniowego 15: 255–274.
Piszcz-Czapla, Monika. 2009. „Kryteria wydatkowania środków Funduszu Kościelnego”. Studia z Prawa Wyznaniowego 12: 341–352.
Strzała, Marek. 2020. „Założenia Regulaminu organizacyjnego Urzędu do spraw Wyznań z 1983 roku”. W: Urząd do Spraw Wyznań. Struktury – działalność – ludzie. T. 1. Struktury wojewódzkie i wybrane aspekty działalności, red. Rafał Łatka, 415–423. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej.
Walencik, Dariusz. 2013. Nieruchomości Kościoła katolickiego w Polsce w latach 1918–2012. Regulacje prawne – nacjonalizacja – rewindykacja. Katowice: Drukarnia Archidiecezjalna w Katowicach.
Walencik, Dariusz. 2018. „Wydatkowanie środków z Funduszu Kościelnego w latach 1951–2016”. W: Kwestie majątkowe w prawie wyznaniowym, red. Marek Bielecki, 11–40. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Walencik, Dariusz. 2021. „Cała prawda o Funduszu Kościelnym”. Niedziela. 27 (4.07.2021): 20–21. (Crossref)
Zawiślak, Michał. 2009a. „Wydatkowanie środków Funduszu Kościelnego w latach 1950–1989”. Studia z Prawa Wyznaniowego 12: 241–266.
Zawiślak, Michał. 2009b. „Prawne i finansowe aspekty działalności Funduszu Kościelnego w latach 1989–2009”. W: Prawo wyznaniowe w Polsce (1989–2009). Analizy – dyskusje – postulaty, red. Dariusz Walencik, 357–369. Katowice–Bielsko-Biała: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowości i Finansów w Bielsku-Białej.
Zawiślak, Michał. 2013. „Instrumentalne wykorzystywanie środków Funduszu Kościelnego”. W: Finansowanie Kościołów i innych związków wyznaniowych, red. Paweł Sobczyk, Krzysztof Warchałowski, 151–168. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-JR.
Zawiślak. Michał. 2014. „Fundusz Kościelny”. W: Leksykon prawa wyznaniowego: 100 podstawowych pojęć, red. Artur Mezglewski, 122–126. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Zawiślak, Michał. 2020. „Struktura wydatków Funduszu Kościelnego w latach 1950–1989”. W: Człowiek, państwo, Kościół. Księga jubileuszowa dedykowana Księdzu Profesorowi Arturowi Mezglewskiemu, red. Paweł Sobczyk, Piotr Steczkowski, 755–779. Lublin: Wydawnictwo Academicon.
Uniwersytet Jagielloński
Dr, Pracownia Prawa Kościelnego i Wyznaniowego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński, ul. Gołębia 9, 31-007 Kraków
https://orcid.org/0000-0003-1341-3464Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
- Zgodnie z ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, autor publikacji przenosi na wydawcę autorskie prawa majątkowe do utworu na wszelkich polach eksploatacji znanych w chwili zawarcia umowy.
- Teksty składane do publikacji w „Studiach z Prawa Wyznaniowego" nie mogą naruszać praw autorskich osób trzecich. Oryginalność publikacji naukowej autor potwierdza w oświadczeniu składanym w trakcie zgłaszania tekstu oraz w podpisywanej umowie wydawniczej.
- Autorzy mają prawo zamieszczać swoje prace (w wersji udostępnionej przez wydawcę) w Internecie (np. w repozytoriach instytucjonalnych, academia.edu, researchgate.net lub na własnej stronie internetowej) dopiero po ich opublikowaniu w niniejszym czasopiśmie.
- Za zgodą redakcji opublikowane w czasopiśmie teksty mogą być przedrukowywane w innych publikacjach (ze wskazaniem miejsca ich pierwotnej publikacji).
- Redakcja zapewnia bezpłatny i otwarty dostęp (ang. open access) do całej zawartości czasopisma, zgodnie z definicją otwartego dostępu BOAI (Budapest Open Access Initiative).
